نظریه مبانی تلاوت معنامحور قرآن کریم امام خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی تفسیر تطبیقی قرآن کریم دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم ایران

2 استادیار جامعة المصطفی ص العالمیة، قم، ایران

10.22034/qer.2024.19031.1263

چکیده

یکی از شیوه‌های مؤثر در تبلیغ دین اسلام، تلاوت قرآن کریم با صوت و لحن زیبا است که همواره مورد توجه قرار گرفته است. تلاوت معنامحور، نوعی تلاوت است که قاری علاوه بر توجه به زیبایی‌های ظاهری تلاوت قرآن مانند صوت و لحن زیبا، به مفاهیم و معانی آیات و همچنین انتقال آن‌ها به مستمعان و اثرگذاری در آنان نیز اهمیت می‌دهد. این نوع تلاوت، قاری را قادر می‌سازد تا نه تنها قرآن را به شکلی هنرمندانه و با صوت زیبا بخواند، بلکه پیام‌های الهی را به شیوه‌ای تأثیرگذار منتقل کند. برای دستیابی به تلاوت معنامحور، آشنایی و تسلط بر مبانی آن ضروری است. این نوع تلاوت، تأثیر زیادی بر قاری و مستمعان دارد و در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به آن شده است. معظم رهبری نیز در بسیاری از بیانات خود در میان قاریان به این مبانی اشاره کرده و بر اهمیت آن‌ها تأکید نموده‌اند. در این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی نظریه مبانی تلاوت معنامحور از دیدگاه ایشان پرداخته شده است و پنج مبنایی که در تلاوت معنامحور کاربرد دارند مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. این مبانی شامل: 1. مبانی علوم قرآنی؛ 2. مبانی آواشناسانه؛ 3. مبانی موسیقایی؛ 4. مبانی تفسیری؛ 5. مبانی وقف و ابتدا. این مبانی بستر لازم برای فهم بهتر آیات و تلاوت قرآن با تدبر و درک را فراهم می‌کنند و زمینه را برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان مهیا می‌سازند. برخی از این مبانی ناظر به مسائل کلی قرائت هستند و برخی دیگر به صورت مستقیم با کیفیت تلاوت قرآن در ارتباط هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Theory of Meaning-Centered Quranic Recitation Principles According to Imam Khamenei

نویسندگان [English]

  • Mohammadali Khorrami 1
  • mohamad amini tehran 2
1 M.A. Student in Comparative Quranic Interpretation, Islamic Sciences and Quranic Knowledge University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the effective methods of preaching of Islam is the recitation of the Quran with a beautiful voice and melodious tone, which has always been a focus of attention. Meaning-centered recitation is a form of Quranic recitation in which the reciter, in addition to emphasizing the external beauty of recitation, such as voice and tone, gives importance to understanding the meanings and concepts of the verses and conveying them to the listeners, thereby impacting their hearts and minds. This style enables the reciter to not only perform the Quran artistically with a beautiful voice but also to communicate divine messages in a profound and impactful manner. Familiarity with and mastery of its principles are essential to achieving this type of recitation. Meaning-centered recitation significantly influences both the reciter and the audience and has garnered special attention in recent years. Imam Khamenei has often addressed these principles in his discourses with Quran reciters, emphasizing their importance. Using a descriptive-analytical method and library-based sources, this study examines the theory of meaning-centered Quranic recitation principles from his perspective. The five foundational principles discussed are: 1. Principles of Quranic Sciences (‘Ulum al-Quran), 2. Phonological Principles (‘Ilm al-Aswat), 3. Musical Principles (Usul al-Tajweed wa al-Nagham), 4. Exegetical Principles (Mabani Tafsiriyya), 5. Rules of Pausing and Resuming (Ahkam al-Waqf wa al-Ibtida’). These principles provide a foundation for better understanding of the verses, encourage reflective recitation, and enhance the reciter’s ability to profoundly impact their audience. While some principles pertain to general aspects of recitation, others are directly linked to the quality of Quranic performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quranic Recitation
  • Recitation Principles
  • Recitation Techniques
  • Meaning-Centered Recitation
  • Impactful Recitation

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌اثیرجزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏، چاپ چهارم، 1367.‏
  3. ابن‌سبکی، عبدالوهاب بن علی، جمع الجوامع فی اصول الفقه، محقق: عبدالمنعم خلیل ابراهیم، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1424ق.
  4. ابن‌جزرى، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
  5. ...............................ـ، منجد المقرئین ومرشد الطالبین، محقق: عمیرات، زکریا، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق.
  6. ابن‌سیده، علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط الأعظم، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1421ق.
  7. ابن‌فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الإعلام الإسلامی مرکز النشر، چاپ اول، 1404ق.
  8. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، بی‌تا.
  9. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق.
  10. اندری خلیفة، وحی، النبر فی مرتل عبد الرحمن السدیس دراسة تحلیلیة صوتیة، محقق: عبد الوهاب رشیدی، مالانگ- اندونزی: الجامعة الإسلامیة الحکومیة، 1431ق.
  11. انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن، چاپ اول، ۱۳۸4.
  12. انیس، ابراهیم، الأصوات اللغویة، مصر: مکتبة نهضة مصر، بی‌تا.
  13. بستانی، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدی، تهران: اسلامی، چاپ دوم، 1375.
  14. تاج الدین السبکی، عبد الوهاب بن علی، جمع الجوامع فی أصول الفقه، محقق: عبد المنعم، خلیل إبراهیم، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ دوم، 1424ق.
  15. جرمی، ابراهیم، معجم علوم القرآن، دمشق: دارالقلم، 1422ق.
  16. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ سوم، 1404ق.
  17. حسنی، نذیر، دروس فی علوم القرآن، قم: مرکز المصطفی| العالمی للترجمة و النشر، 1392.
  18. ، غانم قدوری، حمد، الدراسات الصوتیه عند علماء التجوید، عمان: دارعمار، ۱۴۲۴ق.
  19. خامنه‌ای، علی، أجوبة الإستفتائات، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی، 1400ش.
  20. خ‍ول‍ی‌، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌، معجم علم الأصوات، [بی جا]، مطابع الفرزدق التجاریة، 1402ق.
  21. الدانی، عثمان بن سعید، المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله عزوجل، محقق: دولتی، کریم، قم: اسوه، 1382.
  22. درکزلی‌، حسن‌ بن‌ اسما‌عیل‌، خلاصة العجالة فی بیان مراد الرسالة فی علم التجوید، محقق، جبوری، خلف‌ حسین‌، بغداد: مرکز البحوث و الدراسات الإسلامیة، 1433ق.
  23. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران موسسه انتشارات و چاپ، چاپ دوم، 1377.
  24. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالشامیة، چاپ اول، 1412ق.
  25. رضایى اصفهانى، محمدعلى، پرسش‌ها و پاسخ‌های قرآنی، قم: پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، 1385.
  26. ـــــــــــــــــــــــــ، منطق تفسیر قرآن (1)، قم: جامعة المصطفی العالمیة، 1387.
  27. روح بخش، علی، دانشنامه ی سوره‌های قرآنی، قم: ورع، 1389.
  28. زراری، ابوغالب، تاریخ آل اعین، محقق: حسینی جلالی، سید محمدرضا، قم: مرکز البحوث و التحقیقات الاسلامیه، ۱۳۶۹.
  29. سبزواری، ملاهادی، شرح منظومه، محقق: حسن زاده آملی، حسن، تهران: ناب، 1417ق.
  30. سخاوی، علی بن محمد، جمال القرّاء و کمال الاقراء، محقق: سیف القاضی، عبدالحق عبدالدایم، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، ۱۴۱۹ق.
  31. سعیدی روشن، محمدباقر، آشنایی با علوم قرآن، بی‌جا، بی‌‌‌نا، بی‌تا.
  32. شاه میوه اصفهانی، غلامرضا، مهارت‌های تنغیمی و القا معانی در هنر تلاوت قرآن، اصفهان: رنگینه، 1394.
  33. شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف: مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی‌تا.
  34. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتب، چاپ اول، 1414ق.
  35. صبحی، صالح، مباحث فی علوم القرآن، قم: الشریف الرضی، 1372.
  36. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372.
  37. قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371.
  38. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله، الدعوات (للراوندی) / سلوة الحزین، قم: انتشارات مدرسه امام مهدى( عجل الله تعالى فرجه الشریف)، چاپ اول، 1407ق.ش
  39. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی(ط-الإسلامیة)، محقق: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
  40. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار (ط - بیروت)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم، 1403ق.
  41. زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 1414ق.
  42. مستفید، حمیدرضا، تقسیمات قرآنی و سور مکی و مدنی، محقق، دولتی، کریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، 1384.
  43. مصطفی، ابراهیم، المعجم الوسیط، استانبول - ترکیه: دارالدعوة، چاپ اول، 1989م.
  44. معلوف، لویس، المنجد فی اللغة، قم: اسماعیلیان، چاپ سوم، ۱۳۷۱.
  45. معرفت، محمدهادى، آموزش علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید، چاپ نهم، 1387.
  46. مهنا، عبدالله علی، ‌لسان اللسان، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1413ق.
  47. نفیسی، علی‌اکبر، فرهنگ نفیسی، تهران: خیام، چاپ اول، 1342ق.
  48. سایت: https://farsi.khamenei.ir

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 23 دی 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار