دانش‌آموخته دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
مشروعیت استعمال فنون موسیقایی در آواهای مذهبی به یکی از چالش‌های جامعه دینی امروز تبدیل شده به گونه‌ای که بررسی فقهی و تطبیقی در این حوزه را به ضرورتی اجتناب ناپذیر بدل کرده است. نوشتار حاضر، در یک بررسی جامع و فراگیر صوت، عرفاً مطرب را به عنوان موضوع حرمت غناء معرفی می‌کند. به علاوه، مدعای انصراف مفهوم غناء به غنای لهوی و شبهات مطرح حول موضوع غناء اعم از شبهات مفهومیه و مصداقیه نمی‌تواند مقیّد اطلاق حرمت غناء باشد. نگارنده با تطبیق نتایج بحث بر اسلوب تلاوت حرفه‌ای عقیده دارد، دلایلی چون تنگناهای تجویدی و حساسیت‌های شرعی سختگیرانه در جنبه موسیقایی تلاوت، موجب شده در قیاس با دیگر آواهای مذهبی آسیب کمتری در زمینه ورود اصوات محرم متوجه تلاوت حرفه‌ای باشد. در همین راستا، این نکته بیان شده که صوت لهوی حرمت مطلق نداشته، اما استعمال آن در تلاوت قرآن حرام است. روایات مشتمل بر استحباب تغنی و ترجیع در تلاوت نیز نمی‌تواند مخصص حکم حرمت مطلق غناء باشد. همچنین در فقه شیعی مانعی برای استعمال الحان موسیقی عربی در تلاوت نیست، به شرطی که این الحان، غنایی و لهوی نباشند و موجب سبکی و وهن کلام الهی نشوند. اهل سنت مناط صحت یا عدم صحت شرعی استعمال الحان را بر حکم شرعی غناء متوقف نمی‌دانند. نوشتار حاضر بازخوانی و برداشت‌های نوینی از مدلولات برخی روایات مشهور مرتبط با حوزه زیباخوانی قرآن کریم ارائه کرده است.
)