2
دانش آموخته دکتری رشته قرآن و علوم سیاسی جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
علم وقف و ابتدا دانشی است که با تبیین روابط بین عبارات و جملات هر آیه، مفسران را در شناخت و فهم دقیق‌تر مراد خداوند یاری می‌کند و از آن جهت که خداوند، پیامبر و ائمه هدی را مبین و مفسر حقیقی قرآن معرفی نموده است، مهم‌ترین وسیله فهم مفسران، توجه به علوم ادبیات عرب و بلاغت و فصاحت از یک سو و کشف بیان پیامبر بر اساس روایات وارده از پیامبر و ائمه معصومین از سوی دیگر می‌باشد. یکی از وقف‌های مشهور در علم وقف و ابتدا وقف مأثور یا وقف النبی می‌باشد که به دلیل همین وابستگی دو سویه بین وقف و ابتدا و تفسیر، همواره محققان را بر آن داشته که در پی اعتبار سنجی وقف‌های منسوب به پیامبر باشند تا در صورت اثبات بتوانند برداشت صحیح‌تری از آیات الهی ارائه نمایند؛ بنابراین، آگاهی از صحت روایات و انتساب وقف‌های مأثور و منسوب به پیامبر به عنوان مقدمه تفسیر صحیح، لازم و ضروری است. در این پژوهش، ضمن بررسی اسناد و روایات تاریخی وقف مأثور و وقوف النبی از دیدگاه ائمه حدیث و همچنین علمای علم وقف و ابتدا چنین به دست می‌آید که هر چند اصل توصیه و تأکید پیامبر بر تعیین وقوف قرآن، موضوعی قابل اثبات می‌باشد، لکن موارد مشهور به وقف النبی که توسط برخی علما از قرن چهارم هجری به بعد به پیامبر نسبت داده شده است، دارای سند معتبر و صحیحی نیست و قابل استناد نمی‌باشد.
)