نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه بزرگمهر قائنات
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
ABSTRACT
Quranic recitations are one of the necessary chapters for understanding and researching in the Quran. The recitations attributed to the Ahl al-Bayt (AS) are of special importance, at least for the followers of this denomination, due to their attribution to the leaders of the Shiite religion. There are different types of these recitations. One of them is reading Hamzah with tashil or takhfif. Some historical reports and principles of linguistics in the form of confirming this method of reading Hamzah and another group in the form of a challenge in its accuracy or approbation.
Existence of narrations confirming this recitation, the revelation of the Qur'an without Nabrah (stress) in the Quraysh dialect and the agreement of this method of recitation with the drawing of the Mushaf and the pronunciation of Hamzah with stress are among the proofs.
The lack of evidence and even the presence of instability in the text of some narrations, the distortion of the claim of monopoly of the revelation of the Qur'an in the Quraysh dialect based on conflicting narrations and the order of the third caliph in writing the Mushaf based on the Quraysh dialect have challenged these confirmations.
The approximate confidence in the recitation of the Quraysh based on the tashil as well as the difficult pronunciation of Hamzah with tahqiq and the non-change of meaning and aid to fluency of the recitation, has caused some to consider this method of recitation better.
The present study, using library resources and with a descriptive-analytical method and a critical approach, has examined the evidences and challenges of reading Hamzah in accordance with the narations attributed to the Ahl al-Bayt (AS).
کلیدواژه‌ها [English]
منابع
10. ابن سلام، ابوعبید قاسم، فضائل القرآن و معالمه و آدابه، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1411 ق.
11. ابن عبدالبر، ابوعمر یوسف، التمهید، وزارت عموم الاوقاف و الشئون الإسلامیه، مغرب: 1387 ق.
12. ابن غضائری، احمد بن حسین، الرجال، تحقیق: محمدرضا حسینی جلالی، دارالحدیث، قم: 1380 ش.
13. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، نشر ادب حوزه، قم: 1405 ق.
14. استرآبادی، رضی‌الدین، شرح شافیه ابن‌حاجب، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1395 ق.
15. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، 1403 ق.
16. اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق: محمدجمیل صدقی، دارالفکر، بیروت، 1420 ق.
17. آذرنوش، آذرتاش، «همزه و دشواری نوشتن آن»، مجله مقالات و بررسی‌ها، شماره 17 و 18، 1353 ش.
18. ______، تاریخ زبان و فرهنگ عربی، انتشارات سمت، تهران: 1384 ش.
19. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت: 1401 ق.
20. بنا، احمد بن محمد، اتحاف فضلاء البشر، تحقیق: شعبان محمد اسماعیل، مکتبة الکتاب الأزهریه، قاهره: 1407 ق.
21. بیگدلی دریاری، محمدتقی و نوری، شهلا، «قرائات منسوب به اهل بیت (ع) در مجمع‌البیان»، مطالعات قرائت قرآن، شماره 2، 1393.
22. حاجی اسماعیلی، محمدرضا، «بررسی آوایی همزه و دشواری‌های آن در قرائت قرآن و کتابت مصحف»، مقالات و بررسی‌ها، شماره 73، 1382 ش.
23. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: محمد حمری دمراش، المکتبة المصریه، بیروت: 1420 ق.
24. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسه آل‌البیت، قم: 1409 ق.
25. حلی، حسن بن یوسف، رجال، تصحیح: محمدصادق بحرالعلوم، نشر شریف‌الرضی، قم: 1402 ق.
26. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، مرکز نشر الثقافه‌الإسلامیه فی العالم، قم: 1372 ش.
27. دانی، ابوعمر عثمان بن سعید، المحکم فی نقط المصاحف، تحقیق: عزت حسن، دارالفکر، دمشق: چاپ دوم، 1407 ق.
28. رافعی، مصطفی صادق، تاریخ آداب اللغة العربیه، نسخه موجود در پایگاه اینترنتی کتابخانه مدرسه فقاهت.
29. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، تحقیق: علی شیری، دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت: 1414 ق.
30. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم دار إحیاء الکتب العربیه، بیروت: 1376 ش.
31. زمخشری، جارالله، الفائق فی غریب الحدیث والأثر، دارالکتب‌العلمیه، بیروت: 1417 ق.
32. زمخشری، محمودبن‌عمر، الکشاف عن حقائق غوامض‌التنزیل، دارالکتاب‌العربی، بیروت: 1407 ق.
33. سبزواری، سید عبدالأعلی، مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن، آل‌البیت، بیروت: 1414 ق.
34. ـــــــ، مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، مؤسسه المنار، بیروت: چاپ چهارم، 1414 ق.
35. سیوطی، جلال‌الدین، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق: سعید مندوب، دارالفکر، بیروت: 1416 ق.
36. شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم: 1410 ق.
37. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، معانی الأخبار، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم: 1403 ق.
38. طباطبائی، سید محمدحسین، قرآن در اسلام، انتشارات بوستان کتاب، قم: 1388 ش.
39. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت: 1405 ق.
40. طوسی، محمد بن حسن، الإقتصاد، مطبعة الخیام، قم: 1400 ق.
41. ______، الفهرست، تحقیق: جواد قیومی، مؤسسه نشرالفقاهه، قم: 1417 ق.
42. ______، رجال، تحقیق: جواد قیومی، جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم: 1427 ق.
43. عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، تصحیح: محمد عبدالسلام شاهین، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1424 ق
44. عکبری، عبدالله بن حسین، اعراب القرائات الشواذ، تحقیق: احمد عزّوز، عالم‌الکتاب، بیروت: 1417 ق.
45. عینی، بدرالدین، عمدة القاری شرح صحیح البخاری، دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت: 1426 ق.
46. فراء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، عالم الکتاب، بیروت: 1403 ق.
47. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق: مهدی فخرولی و ابراهیم سامرائی، مؤسسه دارالهجره، قم: چاپ دوم، 1410 ق.
48. فضلی، عبدالهادی، القرائات القرآنیة تاریخ و تعریف، دارالقلم، بیروت: چاپ سوم، 1405 ق.
49. فقهی‌زاده، عبدالهادی و دیگران، «مراحل تطور معیار مطابقت قرائت با رسم مصحف در پذیرش قرائات» مجله مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، شماره 8، زمستان 1397 ش.
50. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، انتشارات ناصرخسرو، تهران: 1364 ش.
51. کهن‌ترابی، میثم، پژوهشی در قرائات منسوب به اهل‌بیت (ع)، انتشارات دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائن: 1398 ش.
52. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت: 1403 ق.
53. مختارعمر، احمد و سالم مکرم، عبدالعال، معجم القرائات القرآنیه، جامعة الکویت، کویت: چاپ دوم، 1408 ق.
54. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم‌القرآن، مؤسسه‌النشرالاسلامی، قم: چاپ دوم، 1415 ق.
55. ______، علوم قرآنی، انتشارات سمت، تهران: چاپ چهارم، 1386 ش.
56. مفلح القضاه و دیگران، مقدمات فی علم القرائات، دار عمار، عمان: 1422 ق.
57. ملایی عشق‌آباد، زهرا، شاه‌پسند، الهه، بررسی قرائت مصاحف منسوب به ائمه (ع)، مطالعات قرائت قرآن، دوره 7، شماره 12، بهار و تابستان 1398.
58. نجاشی، احمد بن علی، رجال، تحقیق: موسی شبیری زنجانی، جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم: 1365 ش.
59. نکونام، جعفر، پژوهشی در مصحف امام علی (ع)، کتاب مبین، رشت: 1382 ش.
60. یعقوبخانی، مرتضی، اکرادلو، لیلا، خوشفر، محسن، گونه‌شناسی قرائات منسوب به معصومین (ع)، مطالعات قرائت قرآن، دوره 7، شماره 13، پاییز و زمستان 1398.
)