بررسی قواعد احتجاج در قرائات در آثار دانشمندان اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار هیات علمی جامعة المصطفی العالمیة

2 دانش پژوه سطح چهار علوم و فنون قرائات جامعه المصطفی العالمیه /afzalimani2020@gmail.com

3 استادیار جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

چکیده
موضوع احتجاج در قرائات از بحث های مهم در حوزه علوم و فنون قرائات است. دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران جهان اسلام با توجه به مبانی مورد قبول خود در این موضوع با روش ها و قواعد متعددی به احتجاج در قرائات روی آورده اند. احتجاج در قرائات دارای مبانی و اهداف مخصوص به خود می باشد که نیازمند بررسی دقیق از سوی متخصصان این امر می باشد. هدف از این مقاله، بررسی قواعد احتجاج در قرائات نزد مفسران و دانشمندان قرائات است. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی تحلیلی بوده است که در آن از منابع مکتوب استفاده می شود. اهم یافته های پژوهش در مقاله حاضر عبارتند از اینکه  احتجاج در قرائات نیازمند به  قواعدی است که این قواعد برآمده از مبانی مورد قبول دانشمندان قرائات می­باشد. از جمله قواعد مورد استفاده در احتجاج می­توان به بررسی تفسیر آیه قبل از انتخاب قرائت، استفاده از سیاق آیات، مطابق بودن لغت و مفرده های قرائت با لغت عربی فصیح، عدم مخالفت داشتن آیه با مباحث کلامی قطعی مورد اجماع شیعه، تایید قرائت توسط احادیث معتبر، مطابقت قرائت با رسم المصحف عثمانی و مطابقت آیه با قواعد ادبی مورد تایید زبان عربی فصیح، اشاره نمود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE RULES OF ARGUMENTATION IN THE QIRAA’T

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amini Tehrani 1
  • Mohammad Afzal Imani 2
  • Mohammad Reza Shahidipour 3
1 Corresponding Author, Assistant Professor, Al-Mustafa International University
2 / 4th Level student of Recitation Sciences and Technologies, Al-Mustafa International University /afzalimani2020@gmail.com
3 Assistant Professor, Al-Mustafa International University
چکیده [English]

 
The issue of ihtijaj (argumentation) in Qira’at is one of the important discussions in the field of Recitation sciences and technologies. Scholars of Quranic sciences and commentators of the Islamic world have resorted to argumentation in Qur’anic readings with various methods and rules according to their accepted principles in this regard. Argumentation in readings has its own principles and goals that need to be carefully studied by experts.
The purpose of this article is to examine the rules of argumentation in Qur’anic readings by commentators and recitation scholars. The research method in this article is descriptive-analytical in which written sources are used. The main findings of the research in the present article are that the argumentation in Qur’anic readings requires rules that are derived from the principles accepted by recitation scholars. Among the rules used in the ihtijaj can be examined the interpretation of the verse before choosing the recitation, the use of the context of the verses, the conformity of the word and the contents of the recitation with the eloquent Arabic word, the authentic hadiths mentioned the conformity of the recitation with the Mus'haf of Uthman (the common manuscript of the Quran) and the conformity of the verse with the literary rules approved by the eloquent Arabic language.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • KEYWORDS: Ihtijaj in Qiraat
  • Recitations
  • Sources of argumentation in Qur’anic Readings
  • Basics of Argumentation
  • Rules of Argumentation
  1. منابع

    1. قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، دارالقرآن الکریم، قم: چاپ دوم، 1373 ش.
    2. ابن جزری، شمس الدین ابوالخیر محمد بن محمد، النشر فی قرائات العشر، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1418 ه.ق.
      1. ابن فارس، احمد بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، دارالخیل، بیروت: 1404 ه. ق.
      2. ابن مجاهد، ابو بکر، الحجة فی القرائات السبع، دارالمعارف بمصر، قاهره: 2009 م.
      3. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، نشر دار صادر، بیروت: چاپ سوم، 1414 ق.
      4. ابی زرعة، عبدالرحمان بن محمد بن زنجلة، حجة القرائات، مؤسسة الرساله، بیروت: چاپ پنجم، 1418.
      5. تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون، نشر مکتبة، لبنان: 1996 م.
      6. الجرجانی، علی بن محمد، التعریفات، دارالکتب العلمیه، بیروت: چاپ چهارم، 1403 ه.
      7. خامه‌گر، محمد، ایروانی نجفی، مرتضی، روش‌شناسی رویکرد علامه طباطبایی در اختلاف قرائات، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره 70، تابستان 1391.
      8. دانی، ابو عمرو عثمان بن سعید، التیسیر فی القرائات السبع، دارالکتب العربی، بیروت: چاپ دوم، 1404.
      9. رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ امینی تهرانی، محمد، گونه شناسی منابع علوم و فنون قرائات در حوزه دانش احتجاج، مطالعات قرائت قرآن، شماره 7، پاییز و زمستان 1395.
      10. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، دارالکتب العربی، بیروت: چاپ سوم، 1407 ه. ق.
      11. ضیائی‌فر، سعید، فلسفه علم فقه، انتشارات سمت، تهران: 1392 ش.
      12. طالقانی، عبدالوهاب، علوم قرآن و فهرست و منابع، دارالقرآن الکریم، قم: 1361 ش.
      13. طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دارالکتب الاسلامیه، تهران: 1417.
      14. ــــــ، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمد باقر، اسماعیلیان، قم: 1375 ش.
      15. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مکتبه العلمیه، تهران: 1338 ش.
      16. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، المطبعة الکبری الامیریه بولاق، ایران: چاپ دوم، 1412 ه.
        1. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، کتاب فروشی مرتضوی، قم: چاپ سوم، 1375 ش.
        2. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت: 1409 ه. ق.
        3. الفارسی، ابوعلی الحسن بن عبدالغفار، الحجة للقراءالسبعه، دارالمأمون للتراث، بیروت: چاپ دوم، 1413 ه.
        4. القیسی، ابی محمد مکی ابن ابیطالب، الکشف عن وجوه القرائات السبع و عللها و حججها، مجمع اللغه العربیه، دمشق: 1418 ه. ق.
        5. گراوند، نجمیه، اکبرنژاد، مهدی، حسینی‌نیا، سیدمحمدرضا، دیدگاه شیخ امین الاسلام طبرسی درمورد قرائات، مطالعات قرائت قرآن، دوره 7، شماره 12، بهار و تابستان 1398.
        6. محیسن، محمد سالم، الهادی شرح طیبه النشر فی القرائات العشر، دارالجیل، بیروت: 1417 ه. ق.
        7. مرتضوی، سید ابراهیم، طیب حسینی، سید محمود، دیدگاه زمخشری در مورد قرائات، مطالعات قرائت قرآن، دوره 7، شماره 12، بهار و تابستان 1398.
        8. معرفت، محمد هادی، التمهید، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم:1430 ه.
        9. ــــــ، التفسیر والمفسرون، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد: 1380 ش.
        10. النیربانی، عبدالبدیع، الجوانب الصوتیه من کتب الاحتجاج للقرائات، دارالغوثانی للدراسات القرآنیه، دمشق: 1427 ه.ق.

     

     

دوره 8، شماره 15
سال هشتم، شماره پانزدهم، پاییز و زمستان 1399
اسفند 1399
صفحه 185-204
  • تاریخ دریافت: 30 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 18 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 18 آذر 1399