اعتبارسنجی قرائت عاصم به روایت حفص و بازنمود ارزشمندی آن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما

چکیده

مسئله قرائات قرآن از دیرباز علمای اسلام را مشغول به خودساخته و ایشان را به آراء گوناگونی در این خصوص سوق داده است. برخی از ایشان قائل به برابری تمامی قرائات منقول از سلف بوده و به حجیت تمامی قرائات معترف‌اند. بااین‌وجود، روایت حفص از عاصم در میان سایر قرائات از امتیاز و شهرت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا روایتی است که دارای سندی عالی و با پشتوانه جمهور مسلمانان استحکام یافته و در طی قرون پی‌درپی تا به امروز همواره میان مسلمانان متواتر و معتبر بوده و تداول آن به جهاتی است که در این تحقیق موردبررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Look at the Importance, Value and Authenticity of the Qiraah of Asim by narration of Hafs 

نویسنده [English]

  • Ahmad Zarnegar
Assistant of Radio and TV Qom University
چکیده [English]

The Qiraah of Hafis (informant of Abu Malek Kaab bin Asem) enjoys a unique position among other Qiraahs as it’s the one and only Qiraah, the authenticity of which has been truly confirmed. Backed by the majority of the Moslem community, this Qiraah has been consolidated and frequently quoted by Moslems throughout the centuries.
This study is purported to examine the reasons behind this Qiraah’s frequency of quotation among Moslems.
We will therefore demonstrate that the true Qiraah is the one which has been quoted from the Holy Prophet. This inherited Qiraah has noting to do with Qurra’s Qiraahs, which rely on their subjective opinions or personal attitudes. As a matter of fact, The Qiraah of Hafis Douri represents at its best this inherited Qiraah. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Qiraah
  • Hafs narration
  • Asem
  • seven qurra
  1. قرآن کریم، ترجمه علی مشکینی، نشر الهادی، قم: دوم، 1381.
  2. ابن‌الجزری، محمد بن محمد، النشر فی القرائات العشر، مکتبة مصطفی محمد، مصر: بی‌تا.
  3. ــــــ، شرح طیبة النشر فی القرائات، بیروت: 2005 م.
  4. ــــــ، غایة النهایة فی طبقات القراء، دار الکتب العلمیه، بیروت: 1400 م.
  5. ابن‌القاصح، علی ابن عثمان بن محمد، شرح الشاطبیة سراج القاری، مصر: 1304 ه.ق.
  6. ابن‌بابویه، محمد بن علی، الأمالی، کتابچی، تهران: 1376 ش.
  7. ابن‌بارزی، هبةالله بن عبدالرحیم بن ابراهیم، الفریدة البارزیة فی حلّ قصیدة الشاطبیة، بیروت: 1420 ه.ق.
  8. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن على، تهذیب التهذیب، دائره المعارف النظامیه، هند: 1326 ه.ق
  9. ابن‌خالویه، حسین بن احمد، الحجة فی القرائات السبع، مؤسسة الرساله، بیروت: 1977 م.
  10. ابن‌خلکان، أحمد بن محمّد، وفیات الأعیان، دار الثقافه، بیروت: بی‌تا.
  11. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، انتشارات علامه، قم: بی‌تا.
  12. ابن‌عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، دار الفکر، بیروت: 1995 م.
  13. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ادب الحوزه، قم: 1405.
  14. ابوزرعه، محمد بن زنجله، حجة القرائات، مؤسسة ‌الرسالة، بیروت: 1402 ه.ق.
  15. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، دار طوق النجاة، 1422 ه.ق.
  16. بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، وجدانى‏، قم: 1419 ق
  17. جزایری، طاهر بن صالح بن احمد، التبیان لبعض المباحث المتعلقة بالقرآن على طریق الاتقان، بی‌نا، قاهره: ۱۳۳۴ق / ۱۹۱۵م.
  18. حقی برسوی، اسماعیل، روح البیان، دار احیاء التراث العربی، بیروت: چاپ هفتم، 1405ق.
  19. حمزه‌ای، عبدالله، تحلیل و تبیین نظریه علامه عسکری در مورد اختلاف قرائات و مقایسه‌ آن با آراء و فتاوای دیگر علما و فقهای شیعه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشکده‌ اصول الدین، تهران: 1394.
  20. حموی، ابوعبدالله ‌یاقوت، معجم الادباء، دار صادر، بیروت: 1993 م.
  21. خدایی، اکرم، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، تهران: 1378.
  22. خویی، سید ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، چاپ علمیه، قم: 1394 ق.
  23. ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، دار الکتاب العربی، بیروت: 1413 ه.ق.
  24. ــــــ، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار، مطبعه دار التألیف، استانبول: 1995 ق.
  25. ــــــ، میزان الإعتدال، دار احیاء الکتب العربیه، بیروت: بی‌تا.
  26. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، دار احیاء الکتب العربیه، بیروت: 1376 ق.
  27. س‍م‍ی‍ن‌ ال‍ح‍ل‍ب‍ی‌، اح‍م‍دب‍ن‌ ی‍وس‍ف، ال‍در ال‍م‍ص‍ون‌ ف‍ی‌ ع‍ل‍وم‌ ال‍ک‍ت‍اب‌ ال‍م‍ک‍ن‍ون‌، ت‍ح‍ق‍ی‍ق: اح‍م‍د م‍ح‍م‍د ال‍خ‍راط، دارال‍ق‍ل‍م‌، دم‍ش‍ق‌: ۱۴۰۷ ق‌.
  28. سیبویه، ابوبشر عمرو بن عثمان، الکتاب، مؤسسة الأعلمى للمطبوعات، بیروت: 1990م.
  29. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، شرح الشاطبیة، دمشق: 1983 م.
  30. صدر، سید حسن، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، شرکه الطبع و النشرالعراقیه، نجف: بی‌تا.
  31. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی، قم: چاپ پنجم، 1417 ق.
  32. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه، چاپ سوم، 1412 ق.
  33. ــــــ، مجمع البیان فی علوم القرآن، ناصرخسرو، تهران: 1372.
  34. طوسی محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، داراحیاء التراث العربی، بیروت: بی‌تا.
  35. طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات اسلام، تهران: چاپ دوم، 1378ش.
  36. عاملی، السید جعفر مرتضی، حقائق هامة حول القرآن الکریم، مؤسسة النشر الاسلامی، تهران: 1410 ق
  37. عذری، ابوالقاسم، شرح شاطبیه (سراج القاری)، دارالفکر، بیروت:1950 م.
  38. عسکری، سید مرتضی، القرآن الکریم و روایات المدرستین، کلیة أصول الدین، قم: 1374 ش.
  39. فارسی، ابوعلی، الحجة للقراء السبعة، دار المأمون للتراث، بیروت: 1404 ق.
  40. فرّاء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، دار الغرب الاسلامی، بیروت: 1966 م.
  41. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران: 1388 ش.
  42. معرفت، محمد‌هادی، التمهید فی علوم القرآن، انتشارات حوزه علمیه، قم: 1378 ش.
  43. مکی بن ابی طالب، الکشف عن وجوه القرائات السبع، دمشق: 1394 ق.

موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی، تفسیر مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مطبعة الاداب، نجف اشرف: 1404ق

دوره 9، شماره 16
سال نهم، شماره شانزدهم، بهار و تابستان 1400 ش
شهریور 1400
صفحه 165-187
  • تاریخ دریافت: 05 آذر 1399
  • تاریخ بازنگری: 09 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1400