نقد شبهات قرآنی مستشرقان در حوزه قرائات

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری قرآن و مستشرقان جامعه المصطفی العالمیه

2 استادیار و عضو هیات علمی جامعة المصطفى

چکیده

علم قرائت یکی از علوم قرآنی است که نقش بسزایی در فهم قرآن دارد و اختلاف در قرائات، مؤثر در دریافت معانی مختلفی از قرآن خواهد بود. با توجه به اهمیت و ارتباط موضوع اختلاف قرائات با تغییر و تحریف الفاظ قرآن مستشرقان به تحقیق و طرح شبهات در این زمینه پرداخته­اند. نوشتار حاضر با بهره جستن از روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی به بررسی شبهات مستشرقان مشهور ازجمله: نولدکه (1930م)، ریچارد بل(1876م) و آرتور جفری (1982م) در حوزه قرائات، به تحلیل و نقد آن می­پردازد. به نظر می‌رسد، آنچه پایه و اساس فکری این دسته از مستشرقان را شکل می‌دهد، در وجه اول، عنادورزی دیرینه‌ی غرب نسبت به مسلمانان است که این مسئله در رویکرد قرآن‌پژوهی ایشان نیز به چشم می‌خورد و وجه دیگر، عدم توجه به اصول پژوهش است، و به‌روشنی می‌توان دریافت که هدف مستشرقان ازاین‌گونه پژوهش‌ها، شناخت اسلام و قرآن نبوده و نیست. پژوهش‌های مستشرقان در مسئله قرائات قرآن، چه از جهت روش تحقیق، عدم بررسی منابع امامیه و عدم آگاهی کامل از مسئله اختلاف در قرائات، ازجمله کاستی‌ها و نواقص غیرقابل‌قبول مستشرقان است. پژوهشگران امامیه، برخلاف مستشرقان، هرگز به مسئله تحریف قرآن به نفع مذهب تشیع نپرداخته‌اند و مدعای این مسئله، پذیرش مسلم و قطعی مصحف عثمانی از ابتدای شکل‌گیری تا به امروز است. مقام معظم رهبری، تأکید خاص و ویژه‌ای بر نحوه قرائت تخصصی قرآن کریم دارند و در بیانات مختلف، ریزبینی ایشان به‌روشنی مشاهده می‌گردد. ایشان قرائت صحیح را مقدمه‌ای برای فهم و به دست آوری معرفت قرآنی بیان می‌کنند و در مورد نحوه قرائت قرآن کریم، به مسائلی همچون: تکرار آیات و کلمات، نحوه قطع و وصل اداء کلمات و «نَفَس کوتاه و بلند» پرداخته و آن را برای قاریان قرآن شرح داده‌اند و بر لزوم قرائت صحیح و مقدمات قرائت تأکید نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Critique of Orientalist’ Quranic Doubts in the field of recitations

نویسندگان [English]

  • Baqir Riahi Mehr 1
  • Hossein Shirafkan 2
1 Assistant Professor of Quranic Comparative Studies of Al-Mustafa International University Qom (Corresponding Author): dr.riahi@chmail.ir
2 Assistant Professor and Faculty Member of Al-Mustafa International Universit shirafkan43@gmail.com
چکیده [English]

The science of recitation is one of the Quranic sciences that has a great role in understanding the Quran and differences in recitations will be effective in receiving different meanings of the Quran. Due to the importance and relationship between the issue of differences in recitations and the change and distortion of the words of the Quran, Orientalists have Researched and raised doubts in this regard. The present article uses a descriptive-analytical method and a critical approach to the doubts of famous Orientalists such as: Noldeke (1930), Richard Bell (1876) and Arthur Jeffrey (1982) in the field of recitations, analyzes and critiques them. It seems that what forms the intellectual basis of this group of Orientalists, in the first place, is the long-standing obstinacy of the West towards Muslims, which can be seen in their Quranic Research approach, and the second aspect is the lack of attention to the principles of Research. And it can be clearly understood that the purpose of Orientalists in such Research was not and is not the understanding Islam and the Quran. Orientalists’ Research on the issue of Quranic recitations, whether in terms of Research method, lack of study of Imamia sources and lack of full knowledge of the issue of differences in recitations, are among the unacceptable shortcomings a of Orientalists. Unlike Orientalists, Imamia scholars have never addressed the issue of distorting the Quran in favor of the Shiite sect, and claim that this is the definitive acceptance of the Ottoman Mushaf from the beginning of its formation until today. The Supreme Leader has a special emphasis on the specialized way of reciting the Holy Quran, and in various statements, his meticulousness is clearly seen. He gives the correct recitation as a prelude to understanding and acquiring Quranic knowledge, and on the way of reciting the Holy Quran, he deals with issues such as: repetition of verses and words, how to disconnect and connect the utterance of words, and “short and long breath” and explained it for the reciters and emphasized the necessity of correct recitation and the preliminaries of recitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quranic Doubts
  • Differences of Recitations
  • Supreme Leader
  • Theodore Noldeke
  • Richard Bell
  • Arthur Jeffrey
  1. قرآن، ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، نشردارالذکر، قم: چاپ دوم، 1384ش.
  2. ابن‌جزری، شمس الدین، منجد المقرئین، قاهره، مکتب القدسی، 1368.
  3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چ اول، بیروت: مؤسسة تاریخ العربی، 1416ق.
  4. اسکندرلو، محمد جواد، بررسی رویکرد مستشرقان درباره «سبعه احرف»، مصطفی احمدی‌فر، مجله قرآن پژوهی خاورشناسان، سال5، شماره ۹، ۱۳۸۹.
  5. باربور، ایان، علم و دین، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ نهم، 1394.
  6. بل، ریچارد، درآمدی بر تاریخ قرآن، بازنگری: ویلیام مونتگمری وات، مترجم: بهاءالدین خرمشاهی، تهران، مرکز ترجمه قرآن به زبانهای خارجی، 1382ش.
  7. بلاغبی محمد جواد، آلاء الرحمان فی تفسیر القرآن، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  8. عاملی جُبَعی، زین الدین‌، (شهید ثانی)، منیته المرید، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، بیروت، 1409.
  9. جزری، ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، چ اول، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بی‌تا.
  10. جفری، آرتور، Materials for the history of the text of the Quran، لیدن، J. Brill، 1937م.
  11. جفری، آرتور، مقدمة المصاحف لابن ابی داود، مترجم: عبدالحسین هوشمند، دانشگاه تهران، 1374.
  12. حسینی، سید حسن، دیدگاه‌های نولدکه در مورد رسم‌الخط و قرائت قرآن و نقد آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث، جامعة المصطفی العالمیة، 1387.
  13. حمزة، فتح‌الله، المواهب الفتحیة فی علوم اللغة العربیه، قاهره، نشر الامیریه، 1313ق.
  14. الدمیاطی، شهاب الدین، اتحاف فضلاء البشر، دار الکتب العلمیه، لبنان، 1427.
  15. راغب اصفهانی حسین بن محمد. مفردات، انتشارات دارالمعرفه، چاپ دوم، بیروت، 1404.
  16. زرقانی، محمّد بن عبدالباقی، جلد: 4، ملتبة الثقافة الدینیّة، قاهره، مصر: 1424.
  17. زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مطبعه داراحیاء الکتب العربیه، بیروت: 1376.
  18. زمانی، محمدحسن، قرآن و مستشرقان، بوستان کتاب، قم: ۱۳۹۵.
  19. زمخشری، محمود «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل»، چ 3، دار الکتاب العربی، بیروت: ‌1407ق
  20. سالم الحاج، نقد الخطاب الاستشراقی الظاهره الاستشراقیه و اثرها فی الدراسات الاسلامیه، نشر الاستشراق، بیروت: 2010م
  21. سالم عبدالعال، اسماعیل، المستشرقون و القرآن، عربستان: رابطة العالم الاسلامی، 1410ق.
  22. سیوطی، جلال الدین، الإتقان فی علوم القران، تحقیق: سعید المندوب، دارالفکر، بیروت: 1416ق.
  23. شاهین، عبدالصبور، تاریخ القرآن، نهضة مصر للطباعة و النشر و التوزیع، مصر: 2005م
  24. صاری، عبدالله اسماعیل، مقدمتان فی علوم القرآن، نشر دکتر آرتور جفری، قاهره: 1392.
  25. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی­تفسیرالقرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم، قم: 1417ق.
  26. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، دارالمعرفه، بیروت: ۱۴۰۶.
  27. عبدالغنی القاضی، عبدالفتاح، القرائات فی نظر المستشرقین و الملحدین، مدینه:‌ مکتبة الدار، بی‌تا.
  28. عبدالله دراز، محمد، مدخل الی القرآن الکریم، مترجم به عربی: محمد عبدالعظیم علی، مرکز دراسات الموحدة العربیة، بیروت: چاپ دوم، 2006م.
  29. عبدالمرضی عامر، رجب، الرؤیة الاستشراقیة لاحرف السبعة و القرائات السبع، نشست استشراقی، ریاض: 2006م.
  30. علی­الصغیر، محمد حسین، خاورشناسان و پژوهش­های قرآن، ترجمه: صادق شریعت، نشر امیر، قم: 1372ش.
  31. فراهانی، فاخره، نقد و بررسی آرای مستشرقان پیرامون اختلاف قرائات قرآن کریم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی، دانشگاه جامع علوم و معارف قرآن کریم، 1389.
  32. فراهیدی، خلیل بن احمد ، کتاب العین، نشر هجرت، قم: چاپ دوم، 1409ق.
  33. فضلی، عبدالهادی، مقدمه‌ای بر تاریخ قرائات قرآن کریم، ترجمه: سید محمدباقر حجتی، انتشارات مصلح، قم: 1378.
  34. قرطبی، محمدبن احمد، الجامع لأحکام القرآن (تفسیر قرطبی)، ناصر خسرو، تهران: ۱۳۶۴ش.
  35. معرفت، محمدهادی، تلخیص التمهید، دارالمیزان، بیروت: 1412.
  36. نولدکه، تئودور، تاریخ القرآن، مترجم: جورج تامر، دارنشر، جورج المر، نیویورک: بی‌تا.
  37. پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، farsi.khamenei.ir
دوره 9، شماره 17
سال نهم، شماره هفدهم، پاییز و زمستان 1400
اسفند 1400
صفحه 180-207
  • تاریخ دریافت: 14 تیر 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 17 آبان 1400