نقش علائم وقف سجاوندی در فهم قرآن با مطالعه موردی سوره «یس»

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده

علائم وقف سجاوندی شامل علامت وقف لازم (م)، وقف مطلق (ط)، وقف جایز (ج)، وقف قبیح (لا) و وقف مجوّز (ز) است. علاوه بر کاربردهایی که در تجوید و قرائت قرآن کریم دارند، نقش قابل‌ملاحظه‌ای را در فهم صحیح آیات الهی ایفا می‌کنند. پژوهش حاضر درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، نقش علائم وقوف سجاوندی را در سوره «یس» که سوره‌های مکی و مشتمل بر آموزه‌های متنوعی همچون اصول سه‌گانه دینی اسلام یعنی توحید، معاد و نبوت است، بر فهم قرآن کریم موردبررسی و واکاوی قرار دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد انواع نشانه‌های وقف و ابتدا در این سوره با هدفی خاص، آیات این سوره را به گزاره‌هایی تقسیم‌بندی کرده است که ملاحظه این علائم، می‌تواند به فهم صحیح آیات قرآن کریم، توجه شایانی نماید. به‌عنوان‌مثال با عدم رعایت وقف لازم در آیه 76 این سوره، مفهومی کفرآمیز از آیه برداشت می‌شود و یا با وقف نمودن بر آیاتی از سوره «یس» که در آن‌ها از علامت وقف «لا» یا وقف قبیح استفاده شده، مقصودی ناقص از کلام خداوند متعال برداشت می‌شود که به فهم نادرست منجر می‌گردد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of the Signs of Waqf (Stop) in Writing Punctuations (Sajawandi) in Understanding the Quran: Case Study of Surah Yasin

نویسنده [English]

  • Ibrahim Fallah
Assistant Professor, Arabic Language and Literature, Islamic Azad University, Sari: fallahabrahim@gmail.com
چکیده [English]

The signs of waqf (stop) in writing punctuations include the symbols of the necessary waqf (م), absolute waqf (ط), permissible waqf (ج), prohibited waqf (لا) and permitted waqf (ز). In addition to their usages in tajweed and reciting the Holy Quran, they play a significant role in the correct understanding of divine verses. The present study seeks to adopt a descriptive-analytical method to understand the role of the signs of waqf (stop) in writing punctuations in Surah Yasin, which is a Meccan surah and contains various teachings such as the three religious principles of Islam, namely monotheism, resurrection and prophecy, to examine and analyze them on the understanding the Holy Quran. Studies indicate that the types of signs of waqf and ibtida (beginning) in this surah with a specific purpose, the verses of this surah have been divided into propositions that considering these signs, can pay much attention to the correct understanding of the verses of the Holy Quran. For example, by not observing the necessary waqf in verse 76 of this surah, a blasphemous meaning is taken from the verse, or by devoting oneself to verses from Surah Yasin in which the sign of waqf “La” or prohibited waqf is used, an incomplete meaning is taken from the word of Almighty God, which leads to misunderstanding

کلیدواژه‌ها [English]

  • Signs of Waqf (stop) in Writing Punctuations (Sajawandi)
  • Understanding of the Quran
  • Waqf (Stop) and Ibtida (Beginning)
  • Interpretation
  1. قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، دارالقرآن الکریم، قم: چاپ دوم، 1373ش.
  2. اشمونی، محمد بن عبدالکریم، منار الهدی فی الوقف والابتدا، دار الصحابه، طنطا: 1429ق.
  3. ابن‌جزری، محمدبن‌ محمد، النشر فی قرائات العشر، تهران: مکتبۀ الجعفری، بی‌تا.
  4. امین، نصرت بیگم، مخزن العرفان فی علوم القرآن، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
  5. ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارإحیاءالتراث العربی، بی‌تا.
  6. خرمشاهی، بهاءالدین و همکاران، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران: ناهید، 1377.
  7. دانی، ابوعمرو، المکتفی فی الوقف و الابتدا فی کتاب الله عز وجل، تحقیق: یوسف عبدالرحمن المرعشلی، بیروت: موسسه الرساله، 1407.
  8. سجاوندی، محمد بن طیفور، الوقف و الإبتداء، عمان: دارالمناهج، 1422 ق.
  9. سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الإقراء، بی‌جا: مؤسسۀ الکتب الثقافیۀ، بی‌تا.
  10. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی، 1421 ق.
  11. شهیدی‌پور، محمدرضا؛ علیزاده، علی، «نقش وقف و ابتدا در معنامحوری تلاوت قرآن»، مطالعات قرائت قرآن، سال چهارم، شماره 6، بهار و تابستان 1395: 75- 96.
  12. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید باقر موسوی، قم: جامعه مدرسین وابسته به حوزه علمیه قم.
  13. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی (ع)، 1375 ش.
  14. ــــــ، تفسیر مجمع البیان، تهران: فراهانی، 1372 ش.
  15. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت: دارإحیاءالتراث العربی، بی‌تا.
  16. علامی، ابوالفضل، علایم وقف سجاوندی، رشد آموزش قرآن، شماره 29، تابستان 1389.
  17. علوان، عبدالله بن ناصح، اعراب القرآن، مصر: دارالصحابۀ، 1427 ق.
  18. فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر الکبیر، بیروت: دارإحیاءالتراث العربی، 1420 ق.
  19. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو، 1364 ش.
  20. کرباسی، محمدجعفر، اعراب القرآن، بیروت: دار و مکتبۀ هلال، 1422 ق.
  21. محیسن، محمدسالم، الکشف عن احکام الوقف و الوصول فی العربیۀ، بیروت: دارالجیل، بی‌تا.
  22. میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدۀ الأبرار، تهران: امیرکبیر، 1371 ش.
دوره 9، شماره 17
سال نهم، شماره هفدهم، پاییز و زمستان 1400
اسفند 1400
صفحه 241-260
  • تاریخ دریافت: 17 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 07 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 12 آبان 1400