هستی و چیستی قرائت الناس (با تأکید بر بررسی سندی و دلالی)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعة المصطفی العالمیة

2 دانش پژوه دکتری رشته تفسیر و علوم قرآن جامعة المصطفی العالمیة، قم

چکیده

یکی از مهمترین مباحث و موضوعاتی که همواره مورد توجه دانشمندان و علمای قرائت از صدر اسلام تاکنون بوده، لزوم دستیابی به قرائت صحیح از پیامبر اکرمa و یا حداقل قرائت نزدیک به قرائت ایشان از میان قرائت‌های موجود است. در این زمینه تلاش‌های زیادی صورت گرفته و روایات متعددی در جوامع روایی نقل شده که مشهورترین و بارزترین آنها‌‌‌، روایت ‌سالم بن ابی‌سلمه از امام صادقg است که می‌فرماید: ‌«اقرا کما یقرا الناس: قرآن را همان گونه که مردم می‌خوانند، بخوانید». بررسی سندی این روایت نشان می‌دهد که صحیح ‌بوده و خدشه‌ای بر آن وارد نیست و از نظر دلالت، پس از مراجعه به زمان صدور روایت و شرایط حاکم بر آن، می‌توان نتیجه گرفت که منظور، انحصارگرایی قرائات صحیح در یک قرائت نمی‌باشد؛ بلکه این حدیث، شامل همه قرائت‌ها‌‌‌یی که مورد تأیید بزرگان و رایج و شایع بین مردم هر زمان بوده، است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Existence and Nature of Recitation (Qiraat) of People (With an Emphasis on the Examination of Documents and Denotation)

نویسندگان [English]

  • Muhammad Faker Meybudi 1
  • Seyed Mahdi Hosseini 2
1
2 Almostafa International University - Qom - Iran
چکیده [English]

One of the most important issues and topics that have always been the focus of scholars and specialists of recitation since the beginning of Islam is the need to achieve correct recitation of the Holy Prophet (P) or at least the reading which is close to his reading among the available readings. In this field, many efforts have been made and numerous narrations have been narrated in narrative sources, the most famous and prominent of which is Salim bin Abi Salamah’s narration from Imam Sadiq (A.S) which says: “Iqra Kama Yaqrau al-Nas: read the Quran the way people read it”. A documentary examination of this narration shows that it is correct and there is no objection to it, and in terms of implication, after referring to the time of issuing the narration and the conditions governing it, it can be concluded that the meaning is not the exclusivity of correct readings in one reading; Rather, this hadith includes all readings that have been approved by scholars and are common among people at all times.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Popular Recitation (Qiraat)
  • Recitation (Qiraat) of People
  • Massiveness of Recitation (Qiraat)
  • Seven Recitations (Qira’at)
  • Differences of Narrators
  1. ابن‌جزری، شمس‌الدین محمد، النشر فی قرائات العشر، بیروت: دار‌الکتب العلمیه، بی‌تا.
  2. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ‌بیروت: الفکر، 1404ق.
  3. ابن‌مجاهد، احمد بن موسی بن عباس، السبعه فی القرائات، تحقیق شوقی ضیف، قاهره: المعارف، 1400ق.
  4. ایزدی، مهدی و ذوقی، امیر، ‌«پی‌جویی ‌«قرائت عامه» در کتب تفسیری سده‌های نخست و نقش آن در ترجیح قرائت»، پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، شماره ‌1، بها‌‌‌ر و تابستان 1396.
  5. بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمان فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت، بی‌تا.
  6. حسینی، زینب و ایروانی، مرتضی، ‌«بررسی تاریخی ‌«قرائة العامة» و ارتباط آن با روایت حفص از عاصم»، دو فصلنامه علمی ‌پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال هشتم، شماره 2، بها‌‌‌ر و تابستان 1394ش.
  7. حلی، حسن بن یوسف، ‌منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، بی‌جا، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412ق.
  8. خوئی، سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة احیاء أثار الامام الخوئی، 1430ق.
  9. دانی، ابوعمرو، جامع البیان فی القرائات السبع، امارات: جامعة الشارقة، 1428ق.
  10. زرقانی، عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار ‌احیاء الکتب العربیة، بی‌تا.
  11. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالفکر، 1426ق.
  12. زنجانی، ابوعبدالله، تاریخ القرآن، تهران: منظمه الاعلام الاسلامی، 1360ش.
  13. شاه‌پسند، الهه، ‌«دلالت و مصداق روایت اقرا کما یقرء الناس»، ‌فصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره 2، پاییز و زمستان 1393.
  14. شریفی‌نسب، حامد و همکاران، ‌«ارزیابی ادلۀ دیدگاه رواج تاریخی قرائت عاصم به روایت حفص»، دوفصلنامه علمی ‌پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال دهم، شمارۀ 2، بها‌‌‌ر و تابستان 1396.
  15. شریفی‌نسب، حامد و همکاران، ‌«قرائات مورد تقریر عملی و تأیید روایی اهل‌بیتb با نگاهی به روایت حفص از قرائت عاصم»، دوفصلنامه علمی ‌پژوهشی تا اجتها‌‌‌د (پژوهش‌های فقهی)، سال سوم، شماره 6، پاییز و زمستان 1396ش.
  16. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1419ق.
  17. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ‌العلوم، 1426ق.
  18. طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار ‌الحیاء‌التراث العربی، 1403ق.
  19. عاملی (شهید اول)، شمس‌الدین محمد، الذکری، طبع حجریه، 1272ش.
  20. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی المقاصد العلیة فی شرح الرسالة الألفیة‌، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1420ق.
  21. عامی‌مطلق، امیرحسین و مستفید، حمیدرضا، ‌«روایات ‌«قرائة الناس» و انگاره مطابقت آن با قرائت حفص از عاصم»، دوفصلنامه علمی‌پژوهشی کتاب قیم، شماره 20، بها‌‌‌ر و تابستان 1398ش.
  22. فاکر میبدی، محمد و رحیمی، سعید، ‌«بررسی تحلیلی – تاریخی روایت قرائت الناس»، فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، شماره 7، پاییز و زمستان 1395.
  23. فاکر میبدی، محمد، درس تاریخ قرآن و قرائات، مجتمع آموزش عالی فقه، 1400ش.
  24. قابه، عبدالحلیم بن محمد الهادی، القراآت القرآنیة، تاریخها، ثبوتها، حجیتها و احکامها، اشراف‌ و مراجعة‌ و تقدیم: مصطفی سعید الخَنّ، بیروت: دار‌الغرب الاسلامی، 1999م.
  25. قمی‌، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، تصحیح: موسوی جزایری، قم: نشر الکتاب، 1409ق.
  26. کاشانی، ملا فتح الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: کتابفروشی علمی، 1336ش.
  27. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دار‌الکتب الاسلامیة، 1408ق.
  28. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفه الرجال، تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد: موسسه نشر دانشگاه مشهد، 1409ق.
  29. معرفت، محمد‌‌ها‌‌‌دی، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، 1372ش.
  30. معرفت، محمد‌‌ها‌‌‌دی، علوم قرآنی، قم: موسسۀ فرهنگی التمهید، 1381ش.
  31. مهدوی‌راد، محمدعلی و همکاران، ‌«بررسی روایت ‌«اقرأ کما یقرأ الناس» با نگاهی به فهم شیخ انصاریe»، فصلنامه آموزه‌های علوم قرآنی، شماره 17، تابستان 1392.
  32. مؤدب، سید رضا، نزول قرآن و رویای هفت حرف، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1378ش.
  33. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة، 1378ش.
  34. نجاشی، احمد، الرجال (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1407ق.
  35. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار‌احیاء التراث العربی، ‌1414ق.
دوره 10، شماره 18 - شماره پیاپی 18
دوفصل‌نامه علمی مطالعات قرائت قرآن، سال دهم، شماره 18، بهار و تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 109-128
  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 30 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1401