واکاوی قرائت ابن‌‌عامر در آیۀ 731 سورۀ انعام

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

قرائت قرآن از مسائل پرچالش و پردامنه علوم قرآن است که ‌اندیشمندان مسلمان در طول تاریخ رویکردهای مختلفی در قبال آن داشته‌اند. از جمله آیاتی که بحث‌های فراوانی دربارۀ قرائت آن صورت گرفته آیۀ 137 سورۀ انعام است. شش تن از قراء هفت‌گانه، آیه را به‌شکل واحدی قرائت کرده و تنها ابن‌‌عامر قرائت متفاوتی از آن ارائه داده است؛ قرائت وی از این آیه مخالفان و موافقانی دارد. مخالفان ابن‌‌عامر به چهار دلیلِ «اجتهادی‌بودن قرائت او»، «قبیح‌بودن فاصلۀ بین مضاف و مضاف‌الیه»، «سیاق» و «گواهی تاریخ» قرائت او از این آیه را جایز نمی‌دانند. اما موافقان با استناد به دلایلی چون «تواتر قرائات سبع»، «قبیح‌نبودن فاصلۀ بین مضاف و مضاف‌الیه»، «ظاهربودن اعراب» و «اسناد فعل بر اساس مجاز عقلی» از صحت قرائت وی دفاع می‌کنند. پژوهش حاضر با بررسی هر یک از دلایل موافقین و مخالفین به روش توصیفی- تحلیلی قوت قرائت مشهور و ضعف قرائت ابن‌‌عامر را نمایانده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analyzing of Ibn Amer’s Recitation (Qira’t) of Verse 137 of Surah An’am

نویسندگان [English]

  • Sobhan Ranjbarzade 1
  • hossein ghanadi 2
1 PhD student of Qur'nic and Hadith sciences of Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 M. A of Quranic of Quranic and Hadith sciences, Allameh tabatabai, Tehran, Iran
چکیده [English]

Recitation (Qira’t) the Quran is one of the challenging and wide-ranging issues of the Quranic sciences that Muslim thinkers have had different approaches to it throughout history. Verse 137 of Surah An’am is one of the verses that have been discussed a lot about its recitation (Qira’t). Six of the seven reciters have recited the verse in a single form, and only Ibn Amir has presented a different recitation (Qira’t) of it. His recitation (Qira’t) of this verse has opponents and supporters. Opponents of Ibn Amir do not consider his recitation (Qira’t) of this verse permissible for four reasons: “the ijtihad of his recitation (Qira’t)”, “the ugly distance between the relative and related noun”, “the context” and “the evidence of history”. However, the supporters defend the correctness of his recitation (Qira’t) by citing reasons such as “the frequency of seven recitations (Qira’at)”, “the distance between the related and the relative noun is not ugly”, and “the appearance of I’rab” and “verb ascribing based on intellectual permission. The current research has shown the strength of the popular recitation (Qira’t) and the weakness of Ibn Amir’s recitation (Qira’t) by examining each of the reasons for the supporters and opponents in a descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Difference of Recitations (Qira’at)
  • Verse 137 of An’am
  • Criticism and Preference of Recitations (Qira’at)
  • the Seven Reciters
  • Ibn Amir

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمه، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
  2. آشتیانی، جلال‌الدین، تحقیقی در دین یهود، تهران: نشر نگارش، چاپ دوم، 1368ش.
  3. آلوسی، محمودبن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1415ق.
  4. ابن‌ابی داوود، عبدالله بن سلیمان، المصاحف، قاهره: 1355ق.
  5. ابن‌‌خالویه، حسین بن احمد، الحجة فی القرائات السبع، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1421ق.
  6. ابن‌‌عاشور، محمدطاهر، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1420ق.
  7. ابن‌‌عطیه، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر کتاب الله العزیز، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1422ق.
  8. ابن‌‌مجاهد، احمدبن موسی، السبعة فی القرائات، مصر: دارالمعارف، 1400ق.
  9. ابوالفتوح زاری، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
  10. الأنباری، عبدالرحمان بن محمد، الإنصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین البصریین و الکوفیین، بی‌جا: المکتبة العصریة، 1424ق.
  11. پاکتچی،احمد، ابن‌‌عامر، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی،
    https://cgie.org.ir/fa/article/    223547/.
  12. خویی، سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، تهران: نشر مروی، 1364ش.
  13. الدانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، التیسیر فی القرائات السبع، بیروت: دارالکتاب العربی، 1404ق.
  14. دهقان منگابادی، بمانعلی، میزان اثرپذیری قواعد نحو از قرائات، پژوهشنامه قرآن و حدیث، شماره 4، 1387ش.
  15. رشیدرضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت: دارالمعرفة، 1414ق.
  16. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالمعرفة، بی‌تا.
  17. زمخشری، محمودبن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
  18. سیبویه، عمرو بن عثمان، الکتاب، قاهره: مکتبة الخانجی، 1408ق.
  19. شاه‌‌‌‌پسند، الهه، زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری انگاره تواتر قرائات، رهیافت‌هایی در علوم قرآن و حدیث، شماره 101، 1397ش.
  20. شوکانی، محمد، فتح القدیر، دمشق: دار ابن‌‎کثیر، 1414ق.
  21. صابری، علی و طیبه سادات حسینی، نقد و بررسی آراء نحویان درباره لفظی یا معنوی بودن اضافه مصدر، مطالعات نقد ادبی، شماره 34، 1393ش.
  22. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم: فرهنگ اسلامی، 1406ق.
  23. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.
  24. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، 1372ش.
  25. طبری، محمدبن جریر، ‌جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
  26. طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، لبنان: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  27. فارسی، حسن بن احمد، الحجة للقراء السبع، بیروت: دار المأمون للتراث، 1413ق.
  28. فضلی، عبدالهادی، القراءات القرآنیة؛ تاریخ و تعریف، بیروت: دارالقلم، 1405ق.
  29. لسان، حسین، قربانی از روزگار کهن تا امروز، هنر و مردم، شماره 165 و 166، 1355ش.
  30. معرب طهرانی، محمد، کشف الارتیاب فی عدم تحریف الکتاب، (چاپ شده ذیل جلد هشتم مجموعه «تراث الشیعة القرانی»)، قم: مکتبة التفسیر و علوم القرآن، 1397ش.
  31. مقدسی، عبدالرحمان، المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالکتاب العزیز، تحقیق آلتی طیار قولاج، بیروت: دارصادر، 1395ق.
  32. نحاس، احمدبن محمد، اعراب القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1421ق.
  33. الهاشمی، احمد، جواهرالبلاغه، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم: 1397ش.
مطالعات قرائت قرآن
دوره 10، شماره 19 - شماره پیاپی 19
دوفصل‌نامه علمی مطالعات قرائت قرآن، سال دهم، شماره 19، پاییز و زمستان 1401
اسفند 1401
صفحه 233-257

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 بهمن 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار