بررسی و نقد روش علامه طباطبایی در انتخاب قرائت صحیح

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ایران، قم؛

چکیده

قرائات تأثیر مستقیم در تفسیر قرآن داشته و مفسران بر اساس آن به تفسیر پرداخته‌اند‌. برخی از میان قرائات به قرائت سائد بسنده کرده، برخی قرائت خاصی را برگزیده و بر اساس آن تفسیر کرده‌ و برخی به همه قرائات پرداخته است‌. علامه طباطبائی با فرض عدم تواتر قرائات و با عنایت به معیارهای قرائت صحیح که عبارت است از صحت سند، مطابقت با قواعد عربی و رسم الخط مصحف و معیارهائی که خود برای گزینش قرائت مطرح کرده، روش نقد و گزینش را از میان قرائات برگزیده است‌. از این رو برخی قرائات را نقد کرده و برخی را به دلیل برخورداری از شرائط قبول، یا مطابقت با سیاق و یا برخورداری از مؤید روایی ترجیح داده است‌. نیز در برخی موارد قرائت همسو با دیدگاه تفسیری خود را بر‌گزیده است‌. هر چند در مواردی از معیارهای پذیرفته خود خارج شده و بدون دلیل قرائتی را ترجیح داده و یا بدون ترجیح، قرائات را نقل و بدون بررسی وامی‌گذارد‌. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی دیدگاه علامه طباطبائی را درباره معیارهای انتخاب قرائت بررسی و نقد کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review and criticism of Allameh Tabatabai's method in choosing the correct reading

نویسنده [English]

  • Mohammad sadegh Yusofi moghaddam
Associate Professor, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran
چکیده [English]

Undoubtedly, the science of recitation has a direct impact on the interpretation of the Holy Qur'an, and commentators have interpreted it based on recitations. As some commentators, facing different recitation, have settled on the common recitation, and some have chosen a specific recitation and interpreted based on it. And some have read all the recitation. Allameh Tabataba'i has chosen the method of criticism and selection of readings by assuming the non-frequency of recitations and taking into account the criteria of correct recitation in the science of recitation, which is the authenticity of the document of the narration of the recitation, its conformity with the Arabic rules and the script of the Mushaf. And in addition to the correct reading criteria, he has put forward some criteria for choosing the recitation. He criticizes some of the readings according to his desired criteria in facing different readings and prefers and selects some of the readings with reasoning, having the conditions of acceptance of the reading, conformity of the reading with the context of the verse or by means of narrative evidence. In some cases, he cites the reading in support of his interpretative point of view. However, in some cases he prefers a reading without mentioning the reason, and in some cases he states different readings and leaves them unexamined without preferring any of the readings. This article has analyzed and criticized Allameh Tabataba'i's view on correct reading with an analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • recitation criteria
  • hadiths
  • context
  • Tafsir alMizan
  • Allameh Tabatabai
  • differences in recitations
  1. Holy Quran.
  2. Alousi, Seyyed Mahmoud, Ruh al-Ma'ani fi Tafsir al-Qur'an, Beirut: Dar al-Katb al-Alamiya, first edition, 1415 AH.
  3. Babaei, Ali Akbar, Commentary Schools, Qom: Field and University Research Center, 1385.
  4. Bukhari, Muhammad Ibn Ismail, Sahih al-Bukhari, Beirut: Dar al-Fikr, 1401 AH / 1981 AD.
  5. Ibn Jazri, Abu Al-Khair Muhammad bin Muhammad, Al-Nashar fi al-Qaraat al-Ashhar, Beirut: Dar al-Kitab al-‘Ilmiyyah.
  6. Khoi, Seyyed Abul Qasim, Al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, Qom: Institute for Revival of Imam Al-Khoi's Works.
  7. Dani, Abu Amr and Uthman bin Saeed, al-Taysir fi al-Qaraat, Beirut: Dar al-Kutb al-Alimeh, second edition, 1426 AH.
  8. Damiati, Ahmad bin Muhammad bin Abdul Ghani, Ithaf al-Fazla al-Bashr fi al-Qaraat al-Urba al-Ushar, Beirut: Dar al-Kitab al-Ulamiya.
  9. Zarkani, Mohammad Abd al-Azeem, Manahel al-Irfan, Dar Ihya al-Tarath al-Arabi.
  10. Zarkashi, Muhammad bin Abdullah, al-Barhan fi Ulum al-Qur'an, Beirut: Dar al-Marafa, first edition, 1410 AH.
  11. Siyuti, Jalal al-Din, Al-Dar al-Manthor, Qom: Aya Allah Murashi Najafi Library, 1404 AH.
  12. Siyuti, Jalaluddin, Al-Itqan, edited by: Mohammad Mustafa, Cairo, 1937.
  13. Sadr, Seyyed Mohammad Baqer, Darus fi ilm al-usul, Qom: Al-Nashar al-Islami Institute, 1410 AH.
  14. Tabatabaei, Mohammad Hossein, Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Qom: Islamic Publications Office of the Qom Seminary Society, fifth edition, 1417 AH.
  15. Tabatabaei, Mohammad Hossein, Quran in Islam, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya, 1353.
  16. Tabarsi, Fazl bin Hasan, Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, Tehran: Nasser Khosrow Publications, third edition, 1372.
  17. Tusi, Muhammad bin Hassan, Al-Tabyan fi Tafsir Al-Qur'an, Beirut: Dar Ahya Al-Tarath Al-Arabi, first edition.
  18. Ayashi, Mohammad Bin Masoud, Kitab al-Tafseer, Tehran: Nasser Khosrow Publications, first edition, 1380.
  19. Fazli, Abd al-Hadi, Al-Qara'e al-Qur'aniyah, Beirut: Dar al-Qalam, third edition, 1405 AH.
  20. Faiz Kashani, Mohsen, Al-Safi, Tehran: Sadr Publications, second edition, 1415 AH.
  21. Qurtubi, Muhammad bin Ahmad, Al-Jame Lahkam Al-Qur'an, Tehran: Nasser Khosrow Publications, first edition, 1364.
  22. Kolini, Muhammad bin Yaqub bin Ishaq, Kafi, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya, 4th edition, 1407 AH.
  23. Marfat, Mohammad Hadi, Quranic Sciences, Qom: Talmahid Cultural Institute, 4th edition 1381.
  24. Meibdi, Ahmed bin Mohammad, Kashf al-Asrar and Adeh al-Abrar, Tehran: Nasser Khosrow Publications, fifth edition, 1371.

25. Yaqoubi, Ahmed bin Abi Yaqoob (284 AH) Tarikh Al-Yaqoubi, Qom: Ahl al-Bayt Publishing Institute..

مراجع

  1. قرآن مجید.
  2. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القران، بیروت: دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1415‌ق.
  3. بابائی، علی‌اکبر، مکاتب تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385ش‌.
  4. بخاری، محمد ابن‌اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر، 1401ق / 1981م‌.
  5. ابن‌جزری، ابو الخیرمحمد بن محمد، النشر فی القرائات العشر، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا، بی‌نا‌.
  6. خوئی، سید ابوالقاسم، البیان فی تفسیرالقرآن، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی، بی‌تا، بی‌نا‌.
  7. دانی، ابوعمروعثمان بن سعید، التیسیر فی القرائات، بیروت: دارالکتب العلیمه، چاپ دوم، 1426‌ق.
  8. دمیاطی، احمد بن محمد بن عبد الغنی، اتحاف الفضلاء البشر فی القرائات الأربعه عشر، بیروت: دار الکتب العلمیه، ‌بی‌تا‌.
  9. زرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان، دار إحیاءالتراث العربی، بی‌جا، بی‌تا، بی‌نا‌.
  • زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفه، چاپ اول، 1410‌ق.
  • سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، 1404ق‌.
  • سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان، به کوشش: محمّد مصطفی، قاهره، بی‌نا، 1937م‌.
  • صدر، سید محمدباقر، دروس فی علم الاصول، قم: موسسه النشر الاسلامی، 1410ق‌.
  • طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، 1417‌ق.
  • طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1353‌ش.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القران، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372‌ش.
  • طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ‌بی‌تا‌.
  • عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول، 1380‌ش.
  • فضلی، عبد الهادی، القرائه القرآنیه، بیروت: دار القلم، چاپ سوم، 1405‌ق.
  • فیض کاشانی، محسن، الصافی، تهران: انتشارات الصدر، چاپ دوم، 1415‌ق.
  • قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول، 1364‌ش.
  • کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407‌ق.
  • معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم: مؤسسه فرهنگی التمهید، چاپ چهارم 1381‌ش.
  • میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عده الابرار، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ پنجم، 1371‌ش.
  • یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (284 ق) تاریخ الیعقوبی، قم: موسسه نشر فرهنگ اهل‌بیتb، بی‌تا.

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 02 فروردین 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار