اثرگذاری تلاوت از منظر آیات قرآن با تأکید بر بیانات مقام معظم رهبری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه قرآن وحدیث، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران

چکیده

تلاوت قرآن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار معرفی و ترویج دین اسلام، همواره مورد نظر پیامبر اکرمk و امامان معصومb بوده است. آثار مختلف و ارزشمند دنیوی و اخروی بر تلاوت قرآن کریم مترتّب شده که توجه خاص به موضوع تلاوت را ضروری می‌نماید. آثار مختلفی که بخشی از آنها در خود قرآن و بخشی نیز در روایات بیان شده است؛ مانند: إنذار، تذکّر، خارج‌شدن از تاریکی‌ها به‌سوی نورِ هدایت و رشد. همچنین تلاوت قرآن در ایجاد ایمان و اشتیاق دینی و خشوع و خشیت و نیز در افزایش درجات آنها نقش بسزایی دارد. از منظر آیات، تلاوت قرآن در زمینه ایمان، آثاری همچون: ازدیاد ایمان، اطمینان قلب، بکاء و سجده دارد. مقام معظم رهبری در بیانات مختلف خود به‌ویژه در آخرین محفل انس با قرآن، بر مسئله اثرگذاری تلاوت بر مخاطب تأکید فرموده و این امر را لازم شمردند و قاری قرآن را پیام‌‌آور و رسانندۀ پیام خدای متعال به مستمع معرفی کردند. در این‌ پژوهش، بخشی از آثار شگفت‌آور تلاوت قرآن که در خود قرآن آمده برشمرده شده است و همچنین با تکیه بر بیانات مقام معظم رهبری، اثربخشی تلاوت مورد توجه قرار گرفته است. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است و داده‌های این‌ پژوهش که بر منابع اصیل دینی همچون قرآن و تفسیر تکیه دارد، پس از جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Quranic Recitation According to Quranic Verses with Emphasis on the Statements of the Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghaemi 1
  • kamran oveysi 2
1 . Assistant Professor in the Department of Theology and Islamic Studies, Yazd Campus, Islamic Azad University, Yazd, Iran (Corresponding Author):
2 Assistant Professor in the Department of Quran and Hadith, University of Islamic Sciences, Qom, Iran
چکیده [English]

Quranic recitation stands as one of the most crucial tools for introducing and propagating Islam, always esteemed by the Prophet and the infallible Imams. Various valuable worldly and otherworldly effects are correlated with the recitation of the Holy Quran, necessitating special attention to this subject. Diverse impacts are mentioned, some within the Quran itself and others within traditions, such as warning, admonition, emergence from darkness towards the light of guidance, and spiritual growth. Quranic recitation plays a significant role in fostering faith, religious enthusiasm, humility, and awe, contributing significantly to their elevation. From the perspective of Quranic verses, recitation affects faith, ensuring increased faith, heart's tranquility, tears, and prostration. The Supreme Leader, especially in the recent gatherings centered around connecting with the Quran, has emphasized the impact of recitation on the audience, considering it essential. He introduced the Quran reciter as the messenger and conveyor of the message of the Almighty to the listener. This research enumerates some of the remarkable effects of Quranic recitation stated within the Quran itself, drawing on the expressions of the Supreme Leader, highlighting the effectiveness of recitation. The research methodology is descriptive-analytical, relying on authentic religious sources such as the Quran and exegesis, collecting, categorizing, and analyzing the data accordingly.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quranic Recitation
  • Effects of Recitation
  • Influential Recitation
  • Quran and Hadith
  • Quranic Thoughts of the Supreme Leader
  1. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق: عبدالرزاق مهدی، بیروت: دارالکتاب العربی، 1422ق.
  2. ابن‌عربی، محمد بن علی، تفسیر ابن‌عربی (تأویلات عبدالرزاق)، تحقیق: سمیر مصطفی رباب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1422ق.
  3. ابن‌عرفه، محمد بن محمد، تفسیر ابن‌عرفه، بیروت: دارالکتب العلمیة منشورات محمد علی بیضون، 2008م،
  4. ابن‌فهد حلّی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، تحقیق: احمد موحدی قمی، دارالکتب الاسلامی، 1407ق.
  5. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تحقیق: جمال‌الدین میردامادی، بیروت: دارالفکر، 1414ق.
  6. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان، تحقیق: محمدمهدی ناصح و محمدجعفر یاحقی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
  7. امینی تهرانی، محمد، و میردامادی نجف آبادی، سیدعلی، و عباسی، فرهاد، و عباس، سیدعلی. (1402). برر سی مسئله صوت حسن و تحزین در روایات فریقین. مطالعات قرائت قرآن، 11(20)، 203-231. doi: 10.22034/qer.2023.8458
  8. بیضاوی، عبدالله بن عمر،أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوی)، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1418ق.
  9. پایگاه اطلاع‌‌رسانی مقام معظم رهبری، https://farsi.khamenei.ir.
  10. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق: مصطفی درایتی، قم: دفتر تبلیغات، 1366ش.
  11. ثلایی، یوسف بن احمد، تفسیر الثمرات الیانعة و الاحکام الواضحة القاطعة، یمن: مکتبة التراث الاسلامی، 1423ق.
  12. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل‌ أحکام الشریعة، قم: مؤسسه آل البیتb، 1409ق.
  13. دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب الی الصواب، قم: الشریف الرضی، 1412ق.
  14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، بیروت ـ دمشق: دار القلم ـ الدار الشامیة، 1412ق.
  15. رسعنی، عبدالرزاق بن رزق الله، رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالملک بن دهیش، مکه مکرمه: مکتبة الاسدی، 1429ق.
  16. رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، 1378ش.
  17. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، تحقیق: مصطفی حسین احمد، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
  18. سیوطی، عبدالرحمن، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه عمومی ‌آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، 1404ق.
  19. شبّر، عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، قم: مؤسسة دار الهجرة، 1410ق.
  20. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت، 1414ق.
  21. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح: محمد خواجوی، قم: بیدار، 1361ش.
  22. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1390ق.
  23. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تصحیح: ابوالقاسم گرجی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1412ق.
  24. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه:حسین نوری همدانی و دیگران، تهران: فراهانی، بی‌تا.
  25. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان لعلوم القرآن، تصحیح: فضل الله یزدی طباطبایی، هاشم رسولی، تهران: ناصر خسرو، 1372ش.
  26. طبری، محمد بن جریر‌‌: امع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت:دار المعرفة، 1412ق.
  27. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، تهران: مرتضوی، 1375ش.
  28. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح: احمد حبیب عاملی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌‌تا.
  29. عاملی، علی بن حسین، الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، تحقیق: مالک محمودی، قم: دارالقرآن الکریم، 1413ق.
  30. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: نشر هجرت، 1409ق.
  31. فیض کاشانی، مولی محسن بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر، 1415ق.
  32. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1388ش.
  33. کاشانی، فتح الله بن شکر الله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: اسلامیه، چ1. بی‌تا.
  34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
  35. ماتریدی، محمد بن محمد، تأویلات اهل السنة (تفسیر الماتریدی)، تحقیق: مجدی باسلوم، بیروت: دارالکتب العلمیة منشورات محمد علی بیضون، 1426ق.
  36. مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین، 1419ق.
  37. مرکز تحقیقاتی کامپیوتری علوم اسلامی‌‌: امع الاحادیث، نسخه 5/3.
  38. مرکز تحقیقاتی کامپیوتری علوم اسلامی‌‌: امع التفاسیر نور، نسخه 3.
  39. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دایرة المعارف قرآن کریم، قم: بوستان کتاب ـ انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1382ش.
  40. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران: مکتبة المرتضویة، بی‌تا،
  41. ‏مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1371ش.
  42. میرزاجانی، محمدتقی, قاسمی شوب، محمد، علیزاده منامن، عیسی. (1401). ابعاد هنر تلاوت قرآن کریم. مطالعات قرائت قرآن, 10(18), 255-284. doi: 10.22034/qer.2022.7200
  43. نقی‌پور فر، ولی الله، پژوهشی پیرامون تدبّر در قرآن، تهران: اسوه، 1381ش.
  44. هاشمی رفسنجانی، اکبر، فرهنگ قرآن، قم: بوستان کتاب ـ انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1383ش.