تبیین الگوی راهبردی حفظ قرآن کریم در‌اندیشه ‌آیت‌الله ‌خامنه‌ای

نساج, مریم

doi:10.22034/qer.2024.9091

تبیین الگوی راهبردی حفظ قرآن کریم در‌اندیشه ‌آیت‌الله ‌خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

مریم نساج

استادیار گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

10.22034/qer.2024.9091

چکیده

قرآن کلید نجات انسان و تقرب به خداوند است. این‌ پژوهش به تبیین الگوی راهبردی حفظ قرآن کریم در‌اندیشه ‌آیت‌الله ‌خامنه‌ای پرداخته و عوامل موثر و بسترساز و نیز چشم‌انداز‌اندیشه‏های ایشان را بررسی نماید.‌ این‌ پژوهش به‌ صورت کیفی به روش داده‌بنیاد متنی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل موثر بر حفظ عبارت‌اند از: اعتقاد و باور به وعده‌های قرآن و اعتقاد به نجات و هدایت به‌واسطه قرآن، تهذیب و طهارت،آغاز حفظ از زمان کودکی، استفاده از زمان و فرصت جوانی برای حفظ، تشویق خانواده، تلاوت مستمر از جمله بسترها و زمینه‌‌هایی است که در کلام مقام معظم رهبری کمک و یاری‌دهنده به حفظ قرآن است. ترویج تجلیل از قهرمانان قرآنی، تشویق به حفظ قرآن از دبستان، اهمیت‌دادن به امر حفظ، اعطای درجات خاص به حافظان قرآن، کاربردی‌کردن حفظ آیات از جمله راهبردها و روش‌های حفظ هستند؛ از جمله موانع فراموشی آیات، پرکردن ذهن بچه‌‌ها با اعداد رایانه‌ای و سن پیری است؛ پیامدها عبارت‌اند از: رسیدن به رشد و تعالی و معارف عالی، رسیدن به تدبر، تشخیص حرف درست از نادرست، آسان‌خوانی قرآن، فکر و عمل قرآنی‌ داشتن، انس با قرآن، هدایت به‌سوی نور و چشم‌اندازی که مقام معظم رهبری ترسیم نمودند عبارت است از: شکوفایی قرآنی، حاکم‌‌شدن فرهنگ قرآنی، رسیدن به ده میلیون حافظ قرآن.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Elucidating the Strategic Model of Memorizing the Holy Quran in the Ideology of Ayatollah Khamenei

نویسنده [English]

maryam nassaj

Islamic Studies Department, Farhangian University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The Quran stands as the key to humanity's salvation and closeness to the Divine. This research delves into elucidating the strategic model of memorizing the Holy Quran within the ideology of Ayatollah Khamenei, aiming to examine the influential factors, facilitating conditions, and the perspectives espoused by him. Utilizing a qualitative approach grounded in textual data, this study unveils that the effective factors for memorization include belief in Quranic promises, conviction in salvation and guidance through the Quran, purification and moral rectification, commencement of memorization from childhood, utilizing youth for memorization, familial encouragement, and continuous recitation, among others, all acknowledged as supportive foundations emphasized in the words of the Supreme Leader. Strategies such as promoting reverence for Quranic heroes, encouraging Quran memorization from an early age, emphasizing the importance of memorization, granting special ranks to Quran memorizers, and practical methods for memorization are highlighted. Conversely, obstacles like forgetting verses, inundating children's minds with digital numbers, and aging are identified. The consequences of Quranic memorization manifest in personal growth, attaining noble knowledge, critical thinking, Quranic thought and action, spiritual connection, guidance towards enlightenment, as well as the vision delineated by the Supreme Leader comprising Quranic blossoming, fostering a Quranic culture, and reaching ten million Quran memorizers.

کلیدواژه‌ها [English]

Quran Memorization
Ayatollah Khamenei
Quranic Connection/ Familiarity
Strategic Model
Quranic Blossoming

مراجع

قرآن کریم، ابوالفضل بهرامپور، ‌‌قم: نشر سبحان و حر‌‌، 1385ش.
نهج البلاغه، دشتی، محمد، ‌‌قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران‌‌، 1382ش.
ابن‌شهرآشوب، ابوعبدالله محمدبن علی، المناقب، نجف: مکتب حیدریه‌‌، 1376ق.
بحرالعلوم، محمدمهدی، پهلوان، منصور، «جایگاه قرآن و مراتب حفظ آن در روایات با تأکید بر نهج البلاغه»، پژوهش‌های نهج البلاغه، شماره 69، 105-118‌‌، 1400ش.
بدیعی، مجتبی، بررسی تحلیلی روش‌های حفظ قرآن کریم، نشریه قرآنی کوثر، شماره 69‌‌، 1400ش.
بدیعی، محمد، گفتگو با علامه حسن حسن زاده آملی، ‌‌قم: تشیع‌‌، 1392‌‌ش.
بیهقی، ابوبکر احمدبن حسین، شُعب الایمان، تحقیق محمد سعید بسیونی، بیروت: دارالکتب العلمیه‌‌، 1410‌‌ق.
پیشگر، امید، مسجدی، حیدر، معناشناسی حفظ قرآن در روایات، علوم حدیث، شماره 67، 151-167‌‌، 1392‌‌ش.
ترمذی، ابوعیسی محمدبن عیسی، سنن ترمذی، تحقیق: عبدالوهاب عبداللطیف، احمد محمد شاکر، بیروت: دارالفکر‌‌، 1357‌‌ق.
خنیفر، حسین، مسلمی، ناهید، اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی رویکردی نو و کاربردی، تهران: انتشارات نگاه دانش‌‌، 1401‌‌ش.
رضوی, سید مجتبی, & جبرئیلی, عبدالله. (1400). تأثیرات فردی و اجتماعی حفظ قرآن در تمدن اسلامی با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب. مطالعات قرائت قرآن, 9(17), 36-63. doi: 10.22034/qer.2022.6508.
سمرقندی، ابولیث نصربن محمد، تنبیه الغافلین، تحقیق یوسف علی بدیوی، دمشق، دار ابن‌کثیر‌‌، 1413‌‌ش.
شعیری سبزواری، محمدبن محمد‌‌: امع الاخبار او معارج الیقین فی اصول الدین، تحقیق موسسه آل‌ البیت‌b، ‌‌قم: موسسه آل البیتb، 1414‌‌ق.
صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ‌‌قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413‌‌ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو‌‌، 1372‌‌ش.
طوسی، ابوجعفر محمدبن الحسن، امالی طوسی، ‌‌قم: موسسه البعثة‌‌، 1414‌‌ق.
عاملی‌‌: فعر مرتضی، پژوهشی نو درباره قرآن کریم، ‌‌قم: شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، 1374‌‌ش.
عسکری، مرتضی، قرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران: جمع العلمی الاسلامی، چاپ دوم‌‌، 1416‌‌ق.
فراستخواه، مقصود، روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گرندد تئوری)، تهران: نشر آگاه‌‌، 1395‌‌ش.
قاسمی شوب, محمد, & نبوی, سیدمجید. (1401). بررسی سبک زندگی از منظر آیت الله خامنه ای با تأکید بر رویکرد، مبنا و نحوۀ اجرا. فصلنامه قرآن و علوم اجتماعی, 2(1), 9-27. doi: 1022064/arq.2022.346034.1097
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الإسلامیة‌‌، 1365‌‌ش.
متقی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: دارالکتب العلمیه‌‌، 1419‌‌ق.
محمدی ری‌شهری، محمد، میزان‌الحکمه، قم: دارالحدیث‌‌، 1384‌‌ش.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار لجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: داراحیاء التراث‌‌، 1412‌‌ق.
مسعودی، عبدالهادی، قرآن در روایات، ‌‌قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث‌‌، 1396‌‌ش.
مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌‌، 1371‌‌ش.
نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ‌‌قم: موسسه آل البیت‌‌، 1407‌‌ق.