قرائت غنائی قرآن در اندیشه امام خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استاد جامعة المصطفی ص العالمیة، قم، ایران

چکیده

در زمینه قراءت قرآن به‌صورت غناء آراء مختلفی از سوی فقهاء، مفسران و صاحب‌نظران علوم قرآنی ابراز شده است. در این تحقیق قراءت غنائی در اندیشه امام خامنه‌ای به‌عنوان فقیهی نواندیش که در عصر حاضر با نگاهی عمیق و دقیق به مسائل موسیقی و غناء پرداخته‌اند، مسئله موردبحث است (مسئله پژوهش)، که با روش تحلیلی- نقلی فقهی قرآنی صورت می‌گیرد (روش تحقیق). یافته این تحقیق عبارت است از: تقسیم غناء به دو قسم عام و خاص و نیز حلال و حرام. گونه‌شناسی سه‌گانه صوت انسان. دلالت نداشتن روایات بر حرمت مطلق غناء. پذیرش داوری عرف در تشخیص مصداق غناء. دخیل نبودن اهل فسق، آلات موسیقی، مواد صوت و طرب در تحقق مفهوم غناء. حرمت قراءت غنائی به شکل غناء محرم. جواز تغنّی در قراءت قرآن به معنی متعارف بدون صدق غناء حرام. خروج تخصصی قراءت غنائی از حکم حرمت، نه تخصیص آن (نتیجه پژوهش).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Quranic Recitation in Melodic Chant: The Perspective of Imam Khamenei

نویسنده [English]

  • Mohammad Faker Meybodi
Mohammad Faker Meybodi, Professor at Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

Various perspectives have been articulated by jurists, exegetes, and scholars specializing in Quranic sciences concerning the practice of reciting the Quran through melodic chant (ghina’). This study investigates the notion of ghina’ in Quranic recitation as interpreted by Imam Khamenei, a modern jurist known for his comprehensive and nuanced views on matters related to music and ghina’. The central research question explores Imam Khamenei’s stance on melodic recitation (Question of Research), employing an analytical-narrative approach within the context of Islamic jurisprudence and Quranic studies (Methodology). The outcomes of this research reveal several key points: the classification of ghina’ into general and specific categories, as well as lawful (halal) and unlawful (haram) forms; a tripartite categorization of the human voice; the non-absolute prohibition of ghina’ as indicated by various narrations; the recognition of customary understanding (urf) in defining what constitutes ghina’; the irrelevance of factors such as the presence of immoral individuals, musical instruments, sound materials, and exhilaration in determining the essence of ghina’; the restriction of Quranic recitation in the form of ghina’ when it aligns with the criteria of haram ghina’; the allowance for melodic chanting (taghanni) in Quranic recitation in a conventional manner that does not qualify as haram ghina’; and the specific exclusion of melodic Quranic recitation from the prohibition ruling, rather than its outright exemption (Research Outcome).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khamenei
  • Ghina’
  • Melodic Quranic Recitation
  • Music
  1. ابن‌اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، تحقیق محمود محمد طناحی وطاهر احمد زاوی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش.
  2. ابن‌بابویه/ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1413ق.
  3. ابن‌باذش/ أحمد بن علی، الإقناع فی القراءات السبع، بی‌جا، دارالصحابة للتراث، بی‌تا.
  4. ابن‌حبان، محمد بن حبان ‌بن أحمد، صحیح ابن‌حبان بترتیب ابن‌بلبان، تحقیق شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1414ق.
  5. ابن‌دُرید، محمد بن حسن، جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین، 1988م.
  6. ابن‌فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس‌اللغة، مصحح عبدالسلام محمدهارون، قم: مکتب الاعلام‌الاسلامی، 1404ق.
  7. اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشادالأذهان، تحقیق اشتهاردی، عراقی ویزدی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1403ق.
  8. انصاری دزفولی، مرتضی بن محمد امین،المکاسب، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415ق.
  9. بهبهانی، محمود بن محمد علی، رسالة فی الغناء، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  10. جوهری، اسماعیل ‌بن حماد، الصحاح/ تاج اللغة و صحاح العربیة ، بیروت: دارالعلم للملایین، 1376ق.
  11. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تحقیق، مؤسسة آل‌البیتb، قم: مؤسسة آل البیتb، 1409ق.
  12. حسینی بحرانی، سیدماجد، ایقاظ النائمین وإیعاظ الجاهلین، تحقیق علی مختاری، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  13. حمیری، عبدالله‌ بن جعفر، قرب‌الإسناد، تحقیق وتصحیح مؤسسة آل‌البیت لإحیاء التراث، قم: مؤسسة آل البیت، 1413ق.
  14. خامنه‌ای، سیدعلی، غنا و موسیقی/ درس‌نامه غناء و موسیقی، تهران: انتشارات فقه روز، 1401ش.
  15. ........................، أجوبة الاستفتاءات، بیروت: الدار الإسلامیة، 1420ق.
  16. خواجوئی خاتون‌آبادی، محمد اسماعیل، رسالة فی الغناء، محقق علی مختاری و سیدرسول کاظمی‌نسب، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  17. خوانساری، سید محمود بن عبد العظیم، رسالة فی الغناء، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  18. دارابی، محمد بن محمد، مقامات السالکین، تحقیق وتصحیح سیدجعفر نبوی، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  19. سبحانی، جعفر، مصادر الفقه الإسلامی و منابعه، بیروت: دارالأضواء، 1419ق.
  20. سبزواری، محمدباقر بن محمد مؤمن، کفایة الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1423ق.
  21. سجادی، سیدجعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران: کوشش، 1373ش.
  22. طباطبائی حائری، سیدعلی بن محمد، ریاض‌المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، تصحیح محمد بهره‌مند، محسن قدیری، کریم انصاری و علی مروارید، قم: مؤسسه آل البیتb، 1418ق.
  23. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی بن عبدالمجید سلفی، قاهره: مکتبة ابن‌تیمیة، بی‌تا.
  24. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: نشر هجرت، 1409ق.
  25. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415ق.
  26. فیض‌کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، بی‌تا.
  27. ......................................................، الشافی فی العقائد و الأخلاق والأحکام، تهران: دار نشر اللوح المحفوظ، 1425ق.
  28. ......................................................، ‌الوافی، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علیg، 1406ق.
  29. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: موسسه دارالهجرة، 1414ق.
  30. محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، بیروت: دارالاضواء، 1408ق.
  31. عاملی جبعی، علی‌بن محمد، تنبیه الغافلین وتذکیر العاقلین، تحقیق حسین شفیعی، قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  32. عاملی/ شهیدثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک‌الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
  33. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، بی‌نا، 1404ق.
  34. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
  35. مختاری، رضا و محسن صادقی، غنا، موسیقی، قم: انتشارات دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1419ق.
  36. مسلم/ قشیری نیسابوری، مسلم بن حجاج، المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول اللهk، تحقیق: محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  37. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی وعلی آخوندی، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، 1404ق.