تحلیل دلالت آوایی و معنایی فواصل سوره یوسف

خانی کلقای, حسین

doi:10.22034/qer.2024.9448

تحلیل دلالت آوایی و معنایی فواصل سوره یوسف

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

حسین خانی کلقای

استادیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم دانشکده خوی،خوی،ایران

10.22034/qer.2024.9448

چکیده

سبک‌شناسی نوین، به‌عنوان یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی، می‌تواند به‌طور علمی و نظام‌مند اعجاز بیانی قرآن را تبیین کند و زیبایی‌های لفظی و معنوی آیات وحیانی را به‌طور دقیق‌تر نمایان سازد. تحلیل دلالت‌های آوایی و کشف ارتباط معنایی و آوایی کلمات پایانی قرآن کریم، که به‌اصطلاح "فواصل قرآنی" نامیده می‌شوند، با محتوای آیه و سوره، موضوعی قابل تأمل است و نقش مؤثری در انتقال معانی آیات و برقراری انسجام آوایی دارد. این پژوهش، به روش تحلیلی- توصیفی، فواصل سوره مبارکه یوسف را در سطوح مختلف آوایی، دلالی و لغوی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که یکی از جلوه‌های اعجاز در این سوره، نظم آهنگ و موسیقی دلنشین و اعجازآور آن است که از چینش و انتخاب واژگان پایانی آیات حاصل شده و تناسب محتوا و مضمون آیات با دلالت معنایی و آوایی فواصل در نهایت هماهنگی و انسجام قرار دارد‌.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Auditory and Semantic Implications of the Endings in Surah Yusuf

نویسنده [English]

Hossein Hossein Khani kalgay

. Assistant Professor at the University of Quranic Sciences and Islamic Teachings in Khoy, Khoy, Iran

چکیده [English]

Contemporary stylistics, as a specialized field within linguistics, offers a scientific and systematic approach to elucidating the unique rhetorical qualities of the Quran, thereby emphasizing the verbal and spiritual elegance of its divine verses. A thorough examination of the auditory effects and the semantic and auditory connections of the Quran’s concluding words, referred to as “Quranic Endings (Fawasil),” in relation to the verses and surahs’ content, warrants significant scholarly attention. This analysis is crucial for effectively conveying the verses’ meanings and fostering auditory unity. The research utilizes a descriptive-analytical methodology to investigate the endings (fawasil) of Surah Yusuf at various auditory, semantic, and lexical dimensions. The results reveal that one of the key indicators of this surah’s inimitability lies in its melodious and harmonious auditory characteristics, which stem from the careful arrangement and selection of the concluding words. The congruence between the content and the thematic as well as auditory implications of these endings ultimately fosters a sense of harmony and coherence.

کلیدواژه‌ها [English]

Surah Yusuf
Quranic Endings (Fawasil)
Auditory Implications
Semantic Implications

مراجع

آخوندی، علی اصغر، «فواصل و چگونگی ارتباط معنایی آن‌‌ها با آیات، دانشگاه تهران»، قم: پردیس فارابی، 1314ق.
.........................، «چالش ارتباطی معنایی فواصل با محتوای آیات قرآن کریم»، فصلنامه علمی- پژوهشی در تحقیات علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، سال پانزدهم، شماره 1، پیاپی 37، بهار 1397ش.
.........................، «بررسی تطبیقی آرای تفسیری آیت‌الله جوادی و علامه طباطبایی در چگونگی ارتباط معنایی و محتوایی فواصل آیات. مطالعات تفسیر تطبیقی,شهریور 1402، 8(1), 192-213.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414ق.
تقی‌‌پور، مروارید، استاد راهنما: حسین خانی کلقای، سبک شناسی سوره یوسف، دانشکده علوم قرآنی خوی، 1397ش.
توکلی خانیکی, محمدجواد, استیری, محمد. (1402). بازسامانی گونه‌های حذف و تحلیل آماری و آوایی آن در فواصل قرآن. دو فصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم.
الرافعی ، مصطفی صادق، اعجاز القرآن و البلاغة النبویّه، دارالمنار، مکتبه فیاض، 1997م.
زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، محقق: محمد ابولفضل ابراهیم، مصر: دار احیاء الکتب العربیه، 1376ق.
حسناوی، محمد، الفاصلة فی القرآن، عمان: دارعمار، دوم، 2000.
حسینی، سیدمعصوم، شفیع پور، سجاد. (1402). نشانه شناسی آواها در دستیابی به فهم ساحت های مدلولی واژگان قرآن. دو فصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم.
حمدی، ابوعلی، محمد برکات، دراسات غب الاعجاز البیانی، عمان: دار وائل للنشر، 2000م.
حیدریامن، علی، تجوید مصور قرآن، تهران: ایمان، 1382ش،
خالدی، احمد، معارف، مجید، ایازی، محمد علی، مهریزی، مهدی. (1401). تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن. مطالعات قرائت قرآن.
خرقانی، حسن زیبایی شناسی قرآن از نگاه بدیع ، مشهد، دانشگاه علوم انسانی، 1392ش.
خضر، السید، فواصل آیات القرآنیة، قاهره، مکتبه الآداب، 2009م.
سیدی، حسین زیبایی شناسی آیات قرآن کریم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1390ش.
شیخ جامی پشته ئی، علی، گنجعلی، عباس، نوری کیذقانی، سید مهدی. (1401). تحلیل آوایی سوره‌های مبارکه زخرف و دخان در راستای القای معانی. دو فصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، 6(شماره دوم).
صالح، رفیق احمد معین، دراسة الاسلوبیة فی سوره مریم»، بی‌‌جا، جامعة النجاح الوطنیة، کلیة دراسات العلیا، 2003م.
طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن»، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.
عباچی، اباذر، علوم البلاغة فی البدیع و العروض و القافیه، تهران: سمت، 1377ش.
عباس، حسن، «خصائص الحروف العربیه و معانیها» بی‌‌جا، منشورات الکتاب العربی، 1998م.
عبدالرئوف، حسین، سبک‌‌شناسی قرآن کریم، ترجمه پرویز آزادی، تهران: دانشگاه امام صادقg، بی‌تا.
عبدالغنی المرسی، کمال الدین، فواصل الآیات القرآنیه، اسکندریه: المکتب الجامعی الحدیث، 1999م.
فرهادیان, فاطمه. (1401). واکاوی روش‌های تربیتی بر مبنای سوره یوسف (مطالعه کیفی). فصلنامه قرآن و علوم اجتماعی، 2(2).
قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، دوم، 1375ش.
کریم الکواز، محمد، سبک‌‌شناسی اعجاز بلاغی قرآن، ترجمه حسیین سیدی، تهران، بی‌نا، 1386ش.
مطهرپارسا، هوشمند. (1400). تربیت سیاسی در قرآن با تأکید بر اصل حق‌محوری. فصلنامه قرآن و علوم اجتماعی, 1(1), 89-119.