بررسی اصالت قرائت ناس

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد،تهران،ایران

چکیده

اصالت و تواتر قرائات قرآن کریم از موضوعاتی است که همواره در منابع تاریخی و علوم قرآنی مورد بحث قرار گرفته است. گاهی مطرح شدن برخی شبهات در حوزه قرائت قرآن سبب شده است تا وحیانیت برخی کلمات و عبارات قرآنی مورد تردید قرار گیرد و این امر دستاویزی برای دشمنان اسلام و کتاب وحیانی آن، قرآن کریم، شده است. بنابراین، هر مسلمان وظیفه دارد که در دفاع از حقانیت، اصالت و عدم تحریف این کتاب الهی نهایت تلاش خود را به کار گیرد. پژوهش حاضر با هدف دفاع از اصالت قرائت مشهور قرآن کریم (قرائت ناس) و بررسی دیدگاه‌های مطرح شده درباره اصالت دیگر قرائات قرآن، با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قرآن کریم بر یک قرائت نازل شده و اختلاف قرائات ناشی از عواملی چون تفاوت لهجه‌ها و به‌ویژه انگیزه‌های سیاسی است و روایات مبتنی بر حدیث «سبعه احرف» و یا پیدایش اختلاف قرائات به دلیل جمع‌آوری قرآن، از وجاهت کافی برخوردار نیستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Authenticity of the Qira’at al-Nas (Common Recitation)

نویسنده [English]

  • eftekhari laleh
Assistant Professor in Quranic and Hadith Sciences Department at Shahed University, Tehran, Iran
چکیده [English]

 The authenticity and tawatur (massively transmission) of the various recitations of the Quran have been extensively debated within historical texts and the field of Quranic studies. The emergence of certain doubts regarding Quranic recitation has occasionally prompted skepticism about the divine origin of particular words and phrases within the Quran, thereby providing a rationale for critics of Islam and its sacred text. Consequently, it is imperative for every Muslim to ardently uphold the truth, authenticity, and unaltered nature of this divine scripture. This research seeks to affirm the authenticity of the widely recognized Quranic recitation (Qira’at al-Nas) while also exploring the views on the authenticity of alternative Quranic recitations through a descriptive-analytical approach. The results suggest that the Quran was revealed in a singular recitation, with variations arising from dialectal differences and, significantly, political influences. Additionally, narrations related to the hadith of “seven readings” (hadith al-sab’ah ahruf) or the discrepancies in recitations due to the Quran’s compilation are deemed to lack adequate credibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Recitation Variations
  • Seven Qira’at
  • Mutawatir Recitation
  • Qira’at al-Nas (Common Recitation)
  1. ابن‌الجزری، شمس‌الدین، منجدالمقرئین و مرشد الطالبین، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۴ق.
  2. ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسندالامام احمدبن حنبل، لبنان: مؤسسه الرساله، ۱۴۱۶ق.
  3. ابن‌فارس، ابوالحسین احمد بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام هرون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۴ق.
  4. ابن‌کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، تاریخ ابن‌کثیر، البدایه والنهایه، تحقیق عبدالله، ترکی، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
  5. ابن‌منظور افریقی، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۶ق.
  6. اندلسی، ابن‌حزم، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، قاهره: مکتبة الخانجی، بی‌تا.
  7. بابایی، علی اکبر و همکاران، روش شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۴ش.
  8. بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
  9. بخاری الجعفی، محمدبن اسمعیل، صحیح البخاری، قاهره: وزارت اوقاف، ۱۴۱۰ق.
  10. بل، ریچارد، درآمدی بر تاریخ قران، ترجمه: بهاء الدین خرمشاهی، قم:مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجی، ۱۳۸۲ق.
  11. بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه: محمود رامیار، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ق.
  12. بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمن فی تفسیر القران، قم: بنیاد بعثت، ۱۴۲۰ق.
  13. بهجت‌پور، عبدالکریم، تفسیر فریقین، تاریخ، مبانی، اصول، منابع، قم: آثار نفیس، ۱۳۹۱ش.
  14. تنافرد، ساره؛ قاسم نژاد، زهرا، « تحلیل تحول دیدگاه دانشمندان شیعه در تواتر قرائات»، دوفصلنامه علمی مطالعات قرائت قرآن، سال یازدهم، شماره 20، ص202-177، ۱۴۰۲ش.
  15. حبش، محمد، القرائات المتواتره واثرها فی الرسم القرانی والاحکام الشرعیه، دمشق: دارالفکر، ۱۹۹۹م.
  16. حجتی، سید محمدباقر، تاریخ قرآن کریم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۹ش.
  17. حرعاملی، محمد، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: آل البیت، ۱۴۱۴ق.
  18. خرازقمی، علی بن محمد، کفایه الاثر فی النصوص علی الائمه المثنی عشر، قم: بیدار، ۱۴۰۱ش.
  19. الخماسی، فتحی الطیب، ابوالخیر، علی، مصحف القرائات، لبنان: دار الخیر، ۲۰۰۹م.
  20. خویی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القران، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق.
  21. الدانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، التیسیر فی القرائات السبع، تحقیق اتویرتزل، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
  22. ذهبی، شمس‌الدین، تذکرة الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
  23. راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القران، تحقیق ندیم مرعشلی، تهران: المکتبه الرضویه، بی‌تا.
  24. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، ۱۳۶۹ق.
  25. رجبی قدسی، محسن، تاریخ کتابت قرآن و قرائات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، بی‌تا.
  26. زرقانی، عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۸ق.
  27. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القران، قاهره: داراحیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۶ق.
  28. زمانی، محمدحسن، مستشرقان و قرآن، قم: بوستان کتاب، ۱۴۰۰ش.
  29. سجستانی، ابوداوود سلیمان، سنن ابی‌داوود، قاهره:دارالحدیث، ۱۴۲۰ق.
  30. سیوطی، عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، قاهره: مطبعه الجلی، ۱۳۷۰ق.
  31. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القران، تهران: ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
  32. طبری، محمدبن جریر، جامع البیان فی تفسیر القران، لبنان: دارالمعرفة، ۱۴۱۲ق.
  33. طوسی، محمدبن حسن، البیان فی تفسیر القران، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  34. طیب، سید عبدالحسین، آسیب البیان فی تفسیر القران، تهران: انتشارات اسلام، ۱۳۷۸ش.
  35. عسکری، ابوالهلال، معجم الفروق اللغویه، قم: موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۲۹ق.
  36. عسکری، سید مرتضی، القران الکریم و روایات المدرستین، ج۱، بیروت: المجمع العالمی الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
  37. .............................، القران الکریم و روایات المدرستین، ج۲، بیروت: المجمع العالمی الاسلامی، ۱۴۱۷ق.
  38. علی الصغیر، محمدحسین، الف، المستشرقون والدراسات القرانیه، بیروت: دارالمورخ العربی، ۱۴۲۰ق.
  39. .................................، ب، تاریخ القران، بیروت: دارالمورخ العربی، ۱۴۲۰ق.
  40. فاکر میبدی، محمد و رضوی اصیل، مجتبی، اعتبار سنجی قرائات سبع از نظر امام خمینی (ره)، دو فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال چهارم، شماره ششم، صص39-56، 1395ش.
  41. الفتلاوی، محمدکاظم حسین، علوم القرآن التاریخیه دراسه فی النظریه والتطبیق، بغداد: دارالکتب الوثائق، ۲۰۲۲م.
  42. فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
  43. فضلی، عبدالهادی، القرائات القرانیه، (مقدمه ای بر تاریخ قرائات قرآن کریم)، مترجم: سید محمدباقر حجتی، تهران: اسوه، ۱۳۷۳ش.
  44. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القران، تفسیر قرطبی قاهره: دارالکتب المصریه، ۱۳۸۴ق.
  45. القطان، مناع، مباحث فی علوم القرآن، بیروت: دار الرسالة، ۱۴۲۱ق.
  46. کریمی نیا، مرتضی، سیره‌پژوهی در غرب: گزینه متون و منابع، تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی، ۱۳۸۶ش.
  47. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ش.
  48. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار؟عهم؟، بیروت: موسسه الوفاء، ۱۴۰۸ق.
  49. مختار عمر، احمد، دراسات لغویه فی القران الکریم و قرائاته، قاهره: عالم الکتب ۱۴۲۱ق.
  50. مرتضی العاملی، سیدجعفر، حقائق هامه حول القران الکریم: ترجمه پژوهشی نو درباره قرآن کریم، ترجمه: محمد سپهری، بیروت: دارالصفوة، ۱۴۱۳ق.
  51. معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات سمت، ۱۳۷۵ش.
  52. معرفت، محمدهادی، تلخیص التمهید، قم: ذوی القربی، ۱۴۲۹ق.
  53. معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی‌، قم: موسسه تمهید، ۱۳۸۰ش.
  54. مفید، محمد بن محمد، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، بیروت: دارالمفید للطباعه والنشر، ۱۴۱۴ق.
  55. مهدوی راد، محمد علی، سیر نگارش‌های علوم‌قرآنی، تهران: هستی نما، ۱۳۸۸ق.
  56. میرمحمدی زرندی، ابوالفضل، بحوث فی تاریخ القران الکریم و علومه، بیروت: دار التعارف، ۱۴۰۰ق.
  57. نخاولی، مهدی، نگرش دیگر به قرآن، مشهد: انتشارات موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، ۱۳۹۳ش.

نلسون، کریستینا، هنر قرائت قرآن، ترجمه وتحقیق محمد رضا ستوده‌نیا، زهرا جان‌نثاری لادانی، تهران: زمان نو، ۱۳۹۰ش