صحت‌سنجی استناد قرائات سبع به پیامبر (صلی الله علیه و آله)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتر ی علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم، قم، ایران(نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه قرآن و حدیث، دانشگاه قم، قم، ایران.

10.22034/qer.2024.16840.1223

چکیده

یکی از مباحث علوم قرآنی، ریشه قرائات سبع است. برخی معتقدند این اختلاف قرائات دلایلی دارد مانند اجتهاد قراء، ابتدایی‌بودن خط و سایر موارد. در برابر، بسیاری از دانشمندان معتقدند این قرائات از ناحیۀ پیامبر (صلی الله علیه و آله) صادر شده و ایشان بر صحابه خوانده‌اند تا به دست دیگر مسلمانان برسد و اصطلاحا قرائات سبع به حضرت منتسب است. به این معنا که هر یک از قرّاء سبع، قرائت خویش را از شیخ و استاد خویش فراگرفته‌اند، تا اینکه این قرائت به شخص پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌رسد. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با جمع‌آوری شواهد و دلایل، صحت استناد قرائات سبع به پیامبر (صلی الله علیه و آله) را بررسی و سنجیده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، دلایل و شواهد استناد قرائات سبع به پیامبر عبارت است از: ‌۱. سماعی و سنت‌بودن قرائت بر اساس عبارت تاریخی القِراءَةُ سُنَّةٌ. ۲. تصریح قرّاء و دیگران بر منتسب‌بودن قرائت قرّاء به پیامبر (صلی الله علیه و آله). ۳. سلسله اسناد قرائات از قاری تا حضرت. این دلایل نشان‌دهندۀ انتساب قرائات سبع به حضرت است. در برابر این دلایل، ایراداتی گرفته شده است تا صحت انتساب این قرائات به حضرت مورد تردید قرار بگیرد، مانند حجت‌آوری برای قرائات، سندهای تشریفاتی و مخالفت با عقل و اعتبار. در نهایت ضمن پاسخ به این اشکالات و تمام‌بودن دلایل انتساب قرائات سبع به حضرت، صحت آن اثبات می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Authenticity assessment of citation of seven recitations to the Prophet (peace and blessings of Allah be upon her)

نویسندگان [English]

  • seied mohammad ali hoseini 1
  • Gholam Hosein Arabi 2
1 1. PhD Candidate in Quran and Hadith Sciences, University of Qom, Qom, Iran (Corresponding Author).
2 Associate Professor, Department of Quran and Hadith, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

There is no doubt that the Quran is a book sent down by the God to the heart of the Prophet(PBUH). What we are currently facing are various recitations, including the "Seven Recitations." Some believe that the differences in recitations have reasons such as the efforts of the reciters, the initial variations in writing, and so on. However, many scholars believe that these recitations were all revealed to the heart of the Prophet(PBUH), and he recited them to his companions so that they would reach Muslims. Several reasons have been given for this, such as the Hadith of the Seven Ahruf and the consistency of the seven recitations. One of these reasons is the attribution of the seven recitations to the person of the Prophet(PBUH), meaning that each of the seven reciters learned their recitation from their own sheikh and teacher until this recitation reached the Prophet(PBUH). This article examines the validity of attributing the seven recitations to the Prophet(PBUH) using a descriptive-analytical method and by collecting evidence and reasons. The evidence and reasons for attributing the seven recitations to the Prophet(PBUH) are as follows: 1. Narrations indicating the tradition of recitations. 2. Explicit statements by the reciters and others affirming the attribution of their recitations to the Prophet(PBUH). 3. The chain of transmission of the recitations. Against these reasons, objections have been raised, such as the argument for the recitations, ceremonial chains of transmission, and contradictions with reason and credibility that has been analyzed and examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seven Recitations
  • the reliance of readings
  • the Sunnah of reading readings
  • diligence in reading readings
  • reading is a year
  1. قرآن کریم.
  2. ‏‫آلوسی، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
  3. ابن‌وهبان، عبدالوهاب، احاسن الاخبار فی محاسن السبعه الاخیار، محقق: احمد بن فارس، بیروت: دار ابن‌حزم، ۱۴۲۵ق.
  4. ابن‌ابی‌مریم، نصربن علی، الکتاب الموضح فی وجوه القراءات و عللها، مصحح: ولید بن رجب ابن‌عجمی، محقق: عبدالرحمن بن ابراهیم بدر، مصر: دارالصحابة للتراث، ۱۴۲۸ق.
  5. ابن‌جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، مصححین: مجدی فتحی سید و عبدالکریم ابراهیم صالح، مصر: دارالصحابة للتراث، ۱۴۲۹‌ق.
  6. ابن‌جزری، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، مصحح: علی محمد ضباع، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا،
  7. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن ‌علی، تهذیب التهذیب، بیروت: دار صادر، ۱۳۲۵ق.
  8. ابن‌خالویه، حسین بن ‌احمد، اعراب القراءات السبع و عللها، محقق: عبدالرحمن بن ‌سلیمان عثیمین، قاهره: مکتبة الخانجی، ۱۴۱۳ق.
  9. ابن‌غلبون، طاهر بن عبدالمنعم، التذکره فی القراءات، محقق: عبدالفتاح بهیری ابراهیم، قاهره: الزهراء للاعلام العربی، ۱۴۱۰ق.
  10. ابن‌مهران، احمد بن حسین، المبسوط فی القراءات العشر، محقق: سبیع حمزه حاکمی، دمشق: مجمع اللغة العربیة، ۱۹۸۱ق.
  11. ابوبکر بیهقی، احمد بن الحسین، السنن الکبری، محقق: عطا محمد عبدالقادر، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۴ق.
  12. ابوبکر بیهقی، احمد بن الحسین، شعب الایمان، محقق: عبدالحمید حامد عبدالعلی، ریاض: مکتبة الرشد للنشر والتوزیع، ۱۴۲۳ق.
  13. ابوبکربن ‌مجاهد، احمد بن ‌موسی التمیمی، السبعه فی القراءات، محقق: شوقی ضیف، مصر: دارالمعارف، ۱۴۰۰ق.
  14. ابوعبید، قاسم بن سلام، فضائل القرآن، محقق: وهبی سلیمان غاوجی، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۶ق.
  15. بغوی، ابومحمد، شرح السنه، محققین: الارنؤوط شعیب و الشاویش محمد زهیر، بیروت: المکتب الاسلامی، ۱۴۰۳ق.
  16. خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، محقق، عبدالقادر عطا مصطفی، بیروت: دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۷ق.
  17. دانی، عثمان بن سعید، جامع البیان فی القراءات السبع، امارات: جامعة الشارقة، ۱۴۲۸ق.
  18. ذهبی، محمد بن احمد، معرفه القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار، محقق: طیار آلتی قولاچ، ترکیه: مرکز البحوث الاسلامیة التابع لوقف الدیانة الترکی، ۱۴۱۶ق.
  19. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتب العربی، ۱۴۰۷ق.
  20. سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، محقق: عبدالحق عبدالدایمته سیف القاضی، بیروت: موسسة الکتب الثقافیة، ۱۴۱۹ق.
  21. سلار، امین‌الدین، طبقات القراء السبعه و ذکر مناقبهم و قراءاتهم، محقق: احمد محمد عزوز، بیروت: المکتبة العصریة، ۱۴۲۳ق.
  22. شهرزوری، مبارک بن حسن، المصباح الزاهر فی القراءات العشر البواهر، محقق: عبدالرحیم طرهونی، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۹ق.
  23. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
  24. فضلی، عبدالهادی، القراءات القرآنیه، بیروت: دار القلم، ۱۴۰۵ق.
  25. قابة، عبدالحمید بن عبدالهادی، القراءات القرآنیه، تاریخها، ثبوتها، حجیتها، وأحکامها، مصطفی سعید الخن، محقق، بیروت: دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۹م.
  26. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن‏، تهران: ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.
  27. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ۱۳۸۸ش.
  28. همدانی، حسن بن احمد، غایه الاختصار فی قرائات العشره الائمه الامصار، مصحح: اشرف محمد فواد طلعت، مصر: دارالصحابة للتراث، ۱۴۲۷ق.
  29. یوسفی مقدم، محمد صادق، علم قرائت، قم: پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۴۰۱ق.